Pisanie bezwzrokowe
Z Wikipedii
Pisanie bezwzrokowe inaczej dziesięcioma palcami lub pełnopalcowe to system wprowadzania znaków na klawiaturze maszyny do pisania lub komputera. Pozycja poszczególnych klawiszy jest przy tym opanowywana tak, by kontrola czy sterowanie wzrokowe były zbędne.
Klawiatura w układzie programisty (QWERTY) powszechnie używana w Polsce utrudnia bezwzrokowe pisanie w języku polskim. W celu wpisania np. litery ł konieczne jest jednoczesne naciśnięcie klawisza AltGr i L, co wpływa negatywnie na osiąganą szybkość pisania. Szczególnie niedogodną okolicznością jest fakt domyślnego stosowania w tym celu w wielu systemach jedynie prawego klawisza Alt. Gdy jednocześnie należy nacisnąć klawisz po prawej stronie klawiatury (L, O, N) jest to niewygodne i obniża efektywność pisania. Dlatego osoby preferujące ten układ klawiatury w pisaniu bezwzrokowym często stosują rozwiązania umożliwiające uzyskiwanie polskich liter również z lewym Altem.
Klawiatura maszynistki, tak wersja w systemie operacyjnym Mac OS, jak Linux czy Windows umożliwia wpisywanie tekstów bezwzrokowo.
Spis treści |
[edytuj] Układ palców ręki lewej i prawej w rzędzie podstawowym
Lewa ręka: A S D F Prawa ręka: J K L Ł Na praktycznie wszystkich klawiaturach znajdziemy na klawiszach F i J małe ale wyczuwalne wzniesienie, umożliwiające bezwzrokowe ich znalezienie i orientację na klawiaturze.
[edytuj] Zasada obsługi klawiszy ściśle określonym palcem
Co do obsługi poszczególnych klawiszy, jak widać na rysunku, każdy palec ma ściśle określony zakres przycisków.
Ścisłe powiązanie palca i przycisku doprowadza w efekcie do wytworzenia automatyzmów, co prowadzi do przyspieszenia ruchów palców z jednej strony, z drugiej zaś do zmniejszenia liczby błędów.
Odstępnik, czyli spacja jest książkowo uruchamiana kciukiem przeciwnej ręki do tej, która obsługiwała ostatnio użyty klawisz. W praktyce jest to robione bezwiednie i nie odgrywa znaczącej roli. Klawisz Shift lub w dawnej nomenklaturze maszyn do pisania zmieniak rejestrów uruchamiany jest zawsze małym palcem ręki przeciwnej do tej, która obsługuje dany klawisz np. by uzyskać duże A należy małym palcem prawej ręki nacisnąć shift, lewym małym palcem nacisnąć a. Przyciski Control, Alt, AltGr jak również Windows i Menu (czy odpowiednie klawisze na klawiaturze makintoszy) oryginalnie nie występowały na klawiaturze maszyn do pisania i nie należą do systemu pisania bezwzrokowego. Pod warunkiem korzystania z właściwego sterownika (czyli klawiatury maszynistki) nie są też konieczne do wpisywania tekstów, co jest podstawowym przeznaczeniem systemu bezwzrokowego. Klawisz control może być wygodnie obsługiwany małym palcem. Klawisze alt najłatwiej osiągnąć kciukiem (z wyjątkiem starszych klawiatur pecetowych oraz klawiatur firmy Apple, gdzie wygodniejszy jest mały palec).
[edytuj] Historia
Metoda pisania bezwzrokowego została wymyślona i zastosowana w 1876 przez Franka McGurrina, stenografa sądowego z Salt Lake City.
25 lipca 1888 McGurrin, który w owym czasie jako jedyny zapewne posługiwał się metodą bezwzrokową, wygrał w Cincinnati konkurs w pisaniu na maszynie na czas. Wynik ten odnotowany przez prasę zapewnił mu sławę oraz nagrodę pieniężną w wysokości 500 dolarów. McGurrin prowadził potem kursy maszynopisania metodą bezwzrokową. Metoda bezwzrokowa jest do dziś stosowana powszechnie przy profesjonalnym wpisywaniu tekstów.
[edytuj] Zalety i wady bezwzrokowego pisania
Po kilkudziesięciu godzinach ćwiczeń można uzyskać znacznie szybsze wpisywanie tekstów niż przy pisaniu sterowanym wzrokiem. Przy pisaniu tekstów na komputerze możliwe jest śledzenie wyniku na monitorze, przy przepisywaniu nie trzeba odrywać wzroku od brudnopisu. Podstawową i jedyną wadą jest konieczność poświęcenia kilkudziesięciu godzin na trening. Przy pisaniu sterowanym wzrokiem efekt nauki jest szybki, ale już po krótkim czasie nie można osiągnąć dalszej poprawy wyniku. Przy metodzie bezwzrokowej w klasie mistrzowskiej osiągane są wyniki powyżej 700 znaków na minutę. Na międzynarodowych turniejach obserwuje się wyniki powyżej 1000 uderzeń na minutę. Posiadaczką obecnego Rekordu Guinnessa jest Barbara Blackburn, z wynikiem 1060 znaków na minutę na klawiaturze w układzie Dvoraka.
[edytuj] Mity co do nauki pisania bezwzrokowego
Umiejętność pisania sterowanego wzrokiem na klawiaturze nie jest pomocna przy nauce pisania bezwzrokowego, a wg niektórych nawet może przeszkadzać. Nie można ewolucyjnie przejść od pisania sterowanego wzrokiem do bezwzrokowego np. przez coraz rzadsze spoglądanie na klawiaturę czy wciąganie najpierw palców środkowych potem serdecznych itd. do pisania. Jedyna droga to systematyczne ćwiczenia.[potrzebne źródło]
[edytuj] Alternatywne układy klawiatury
Zwolennicy klawiatury Dvoraka twierdzą, że przy tym układzie możliwe jest jeszcze szybsze wpisywanie tekstów, oraz że układ ten można szybciej opanować. Dane na ten temat są dyskusyjne. Układ Dvoraka nie uzyskał powszechniejszej akceptacji.
[edytuj] Odmiany systemu
W niektórych krajach (np. w Stanach Zjednoczonych) nauczany jest nieznacznie różniący się system. Różnica dotyczy górnego rzędu klawiszy. I tak mały palec lewej ręki obsługuje skrajny lewy przycisk oraz klawisz 1, serdeczny — 2, środkowy — 3, wskazujący — 4 oraz 5. Palce prawej ręki przyporządkowane są następująco: wskazujący — 6 i 7, środkowy — 8, serdeczny — 9, mały — 0 oraz wszystkie inne przyciski na prawo od klawisza 0. W praktyce odgrywa to jedynie rolę przy produkcji klawiatur "łamanych" w środku, czyli ergonomicznych.
