Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińsko-Mazurskiej

Z Wikipedii

Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej - dawny Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej, znany potocznie jako "Szubienice".

Pomnik stojący w Śródmieściu Olsztyna na dawnym placu Armii Czerwonej (plac obecnie bez nazwy) przy alei Piłsudskiego (dawna al. Zwycięstwa). Pomnik odsłonięto w 1954 roku. Składa się z dwóch szarych charakterystycznych pylonów, mających symbolizować nie zamknięty łuk triumfalny.

[edytuj] Lokalizacja pomnika

Pomnik znajduje się na dawnym placu Armii Czerwonej, (placu Armii Czerwonej w Śródmieściu, nazwy placu w latach 1957-1990, a nie placu gen. Bema, który w latach 1947-1956 nosił nazwę placu Armii Czerwonej), i następujące ulice są w obrębie pomnika:

aleja Piłsudskiego (na północ)
ulica Emilii Plater oraz gmach dawnej Rejencji olsztyńskiej, dzisiejszego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego i Urzędu Marszałkowskiego (na wschód)
ulica 22 Stycznia (na południe)
C.H. "Alfa Centrum" (na wschód)

[edytuj] Historia pomnika

Projekt wykonał Xawery Dunikowski, były więzień obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu. Monument został wykuty z kamieni pochodzących z mauzoleum Hindenburga (Paul von Hindenburg) w Tannenbergu. Wykonany przez trzech krakowskich rzeźbiarzy: Tadeusz Sieklucki, Edward Koniuszy, Antoni Kostrzewa, przy pomocy kamieniarzy z Warszawy. Zleceniodawcą pomnika był ówczesny wojewoda olsztyński - Mieczysław Moczar.

Na pomniku wykuto typowe sceny z walk podczas drugiej wojny światowej, czołgi, żołnierze radzieccy oraz symbol i Godło ZSRR, sierp i młot. Pomnik miał pierwotnie stanąć na środku ronda na placu Bema, jak ogłoszono w uchwale Rady Miejskiej Olsztyna, ale zmieniono plany i ustawiono pomnik wraz z nowym placem Armii Czerwonej w ścisłym Śródmieściu Olsztyna. Wokół pomnika posadzono drzewa iglaste, ustawiono słupy do flag państwowych oraz wybudowano schody do wejścia bliżej pylonów na wschodnim krańcu placu Armii Czerwonej.

Od zmian ustrojowych w roku 1989, nazwę placu pozbyto się i zmieniono nazwę pomnika z nazwy "Pomnik Wdzięczności Armii Czerwonej" na "Pomnik Wyzwolenia Ziemi Warmińskiej i Mazurskiej" a sam plac został nie zadbany i dziś na placu jest parking samochodów. Ułożone na placu płyty z mauzoleum Hinderburga zostały zastąpione polbrukiem. Fragmenty mauzoleum zostały jedynie w murku, oddzielającym parking od al. Piłsudskiego.

Przyszłość samego pomnika jest niewiadoma.

[edytuj] Ciekawostka

22 stycznia 1945 Olsztyn zajęły oddziały Armii Czerwonej, po kilku dniach stacjonowania żołnierze radzieccy podpalili miasto – zniszczeniu uległo ok. 40% zabudowy, w tym wiele zabytków kultury.