Potsdamer Platz

Z Wikipedii

Potsdamer Platz, (pol. Plac Poczdamski), jeden z największych, najbardziej imponujących i najruchliwszych placów w centralnym Berlinie. Nazwa pochodzi od niemieckiego miasta Poczdam.

[edytuj] Lata wczesne

Kawiarnia Cafe Josty na Potsdamer Platz w roku 1890

Dwa razy w prawie trzystuletniej historii placu przebiegały przez niego mury graniczne. Plac powstał jako rozstaje dróg przed nieistniejącą już Bramą Poczdamską (Potsdamer Tor) należącą do zbudowanego w latach 1734-1737 berlińskiego muru celnego i akcyzowego. Po likwidacji tego muru stał się wraz z położonym po jego sąsiedniej stronie ośmiokątnym Leipziger Platz rodzajem podwójnego placu. W 1838 przy placu zbudowano dworzec końcowy drugiej w Niemczech i pierwszej w Prusach kolei, w 1902 stację pierwszej linii berlińskiego metra, zaś w 1936 - S-Bahnu.

W latach 20. oraz 30. był jednym z najruchliwszych placów w całej Europie. Szczyt sławy przypadł na lata 20., kiedy to wraz z Alexanderplatz, centra te stanowiły serce berlińskiego życia nocnego. W 1924 na placu zamontowano pierwszą w Niemczech sygnalizację świetlną.

Jak było w przypadku całego Berlina, tak i wiele budynków wokół Potsdamer Platz zostało kompletnie zniszczone przez ataki bombowe i ostrzały z ciężkiej artylerii w czasie drugiej wojny światowej. Kiedy pod koniec wojny postanowiono podzielić miasto na sektory okupowane przez Aliantów, plac stał się miejscem, gdzie ścierały się granice stref: amerykańska, brytyjska i radziecka. Choć wiele budynków nadawało się do łatwej rekonstrukcji ze względu na niekorzystne w nowych warunkach położenie zdecydowano się na ich wyburzenie. Pusty areał łącznie z okolicznymi ulicami określano teraz jako Potsdamer Platz, choć początkowo nazwa dotyczyła samego skrzyżowania.

W czasie zimnej wojny w latach 50., doszło do ograniczenia transportu między sektorami radzieckim (NRD) a sektorami zachodnimi (RFN). Ponieważ nie można było już swobodnie podróżować między dwiema częściami miasta, Potsdamer Platz przestał być ważnym i strategicznym miejscem dla Berlińczyków. Wraz z wzniesieniem 13 sierpnia 1961 roku, muru berlińskiego, Potsdamer Platz został podzielony na dwie części. Spowodowało to, zupełne wyludnienie tej części miasta.

[edytuj] Po zburzeniu muru

Sony Center widziane z góry

Po zburzeniu muru berlińskiego w 1989, Roger Waters 21 lipca 1990 roku wystawił gigantyczny darmowy koncert pod tytułem The Wall (pol. "Mur") w celu uczczenia końca podziału na RFN i NRD. Koncert miał miejsce na pustym Potsdamer Platz. Wśród słuchaczy koncertu, znalazło się wiele gwiazd filmowych i muzycznych.

Po 1990 roku, ponownie skupiono uwagę na placu, ponieważ był on atrakcyjnym miejscem, położonym blisko centrum miasta. Senat Berlina zdecydował podzielić teren, na którym znajdował się plac na cztery części. Każda z nich została sprzedana innemu inwestorowi, na których miano zbudować nowoczesne budynki. W tym czasie, Potsdamer Platz stał się największym placem budowy w całej Europie. Pawilon zwany Infobox stanowił pierwszy tymczasowy budynek wzniesiony na terenie wokół placu.

Największa z czterech działek została kupiona przez firmę Daimler-Benz, (obecnie nosi ona nazwę Daimler-Chrysler) która wynajęła Renzo Piano, autora planu urbanistycznego placu do zaprojektowania kilku budynków. Pojedyncze budynki były projektowane przez wielu indywidualnych architektów zgodnie z planem zabudowy (m. innymi Richard Rogers, Arata Isozaki). Obecnie ta cześć wraz z Potsdamer Platz Nr 1 zaprojektowaną przez Hansa Kolhoffa, jest siedzibą biur, mieszkań i sklepów.

Dach Sony Center na Potsdamer Platz w 2001 roku

Drugą co do wielkości działkę kupiła firma Sony, która zbudowała tam swoją nową europejską siedzibę główną. Sony Center zaprojektowane przez Helmuta Jahna, jest imponującą konstrukcją monolityczną o elewacji ze szkła i stali. Obecnie Sony Center jest jednym z przykładów nowoczesnej architektury w Berlinie. Oprócz siedziby firmy, w Sony Center znajduje się kino trójwymiarowe oraz liczne butiki i restauracje. W kompleks Sony Center została wbudowana pozostałość po dawnym Hotelu Esplanade. W tym celu przesunięto o 75 metrów zabytkową Salę Cesarską.

Cały projekt jest przez niektórych krytykowany i nie wszyscy podzielają opinie o pożytecznym zaplanowaniu placu. Niemniej jednak, Potsdamer Platz codziennie odwiedza blisko 70.000 gości, co jest dla krytyków wielkim zaskoczeniem i dowodem osiągnięcia sukcesu przez plac. Potsdamer Platz jest obecnie jednym z punktów wycieczkowych oraz centralnym punktem, gdzie Berlińczycy dokonują zakupów. Potsdamer Platz to również główne centrum rozrywkowe Berlina, w trzech kinach które się tam znajdują, jest łącznie około czterdzieści ekranów, na których wyświetlane są filmy, wielki telebim, gdzie transmitowane są najważniejsze imprezy kulturalno-rozrywkowe, akademia filmowa oraz Muzeum Filmu.

Centralną część Sony Center stanowi przykryty dachem otwarty plac. Dach ten jest charakterystycznym symbolem obecnego Placu Poczdamskiego. Oświetlenie dachu Sony Center powstało z projektu paryskiego artysty Yann Kersalé. Jego celem było wyróżnienie tej spektakularnej konstrukcji ze stali, szkła i materiału. Gra świateł rozpoczyna się kolorem białym jako przedłużenie dnia i dalej poprzez cyan do magenty co obrazować ma zachód słońca. Dach zmienia nieprzerwanie barwę w mniej więcej 21 sekundowej sekwencji aż do późnej nocy.

Pod powierzchnią placu obok istniejącej stacji kolei miejskiej S-Bahn zbudowano podziemny dworzec kolejowy Potsdamer Platz, otwarty 28 maja 2006 oraz stację metra dla planowanej linii Adenauerplatz-Weißensee.