Powódź
Z Wikipedii
|
Powódź - przejściowe zjawisko hydrologiczne polegające na wezbraniu wód rzecznych lub morskich w ciekach wodnych, zbiornikach lub na morzu powodujące po przekroczeniu przez wodę stanu brzegowego zatopienie znacznych obszarów lądu - dolin rzecznych, terenów nadbrzeżne lub depresyjnych, doprowadzające do wymiernych strat społecznych i materialnych. Jest jedną z najbardziej groźnych i niszczycielskich w skutkach klęsk żywiołowych. Walka z nią jest stale aktualnym problemem ogólnoświatowym. Poważny wpływ na występowanie powodzi ma istniejący układ rzek oraz występująca w poszczególnych okresach roku sytuacja hydrologiczno-meteorologiczna.
Powodzie w Polsce ze względu na proces powstawania, wezbrania można podzielić na typy:
- opadowe – których przyczyną są silne opady naturalne czyli o dużym natężeniu lub rozlewne na dużym obszarze zlewnym.
- roztopowe – których przyczyną jest gwałtowne topnienie śniegu
- zimowe – których przyczyną jest nasilenie niektórych zjawisk lodowych
- sztormowe – których przyczyną są silne wiatry, sztormy występujące na zalewach i wybrzeżach
Przyczyny wystąpienia powodzi mogą więc być wielorakie: intensywne opady deszczu, roztopy wiosenne, zatamowanie biegu rzeki przez zatory lodowe czy osuwiska, uszkodzenie obiektów hydrotechnicznych (np. przerwanie tamy), cofka, tsunami i in. Paradoksalnie, częstym i bardzo groźnym zjawiskiem na terenach suchych jest tzw. powódź błyskawiczna (z ang.: flash flood).
Wielkość powodzi określa się w 3-stopniowej skali:
- małe - o zasięgu lokalnym,
- średnie - o zasięgu regionalnym, nie mają wpływu na funkcjonowanie państwa,
- duże - o zasięgu krajowym, mają charakter klęski żywiołowej, zakłócają normalne funkcjonowanie państwa lub jego dużej części, istnieje wtedy konieczność pomocy międzynarodowej.
Spis treści |
[edytuj] Historyczne powodzie w Polsce
- 1982 rok - powódź roztopowa
- 1980 rok - podczas lata
- 1979 rok - marzec/kwiecień
- 1970 rok - dwa wielkie wezbrania - pierwsze roztopowe na północy kraju, drugie opadowe w lipcu
- 1962 rok - wezbranie opadowe w czerwcu objęło znaczny obszar kraju - od Nysy Łużyckiej, przez Wyżynę Małopolską, dopływy środkowej i dolnej Wisły, lokalnie wystąpiło też na dopływach Narwi.
- 1960 rok - wylały Odra i Wisła
- 1958 rok - czerwiec/lipiec
- 1934 rok - lipiec, dorzecze Wisły, woda zalała 1260 km2, zginęło 55 osób, także zostało zniszczonych 22 059 budynków, 167 km dróg, zerwanych 78 mostów, zostały też przerwane wały.
- 1924 rok - powódź roztopowa
- 1903 rok - lipiec, dorzecze Odry
- 1888 rok - marzec/kwiecień - objęła cały prawie obszar północnej części kraju (Bug, Narew, dolna Warta, Pomorze).
- 1813 rok - sierpień, górna Wisła i Dunajec oraz środkowa i dolna Wisła. Wezbranie to miało największy zasięg terytorialny z notowanych do owego czasu i objęło także górną i środkową Odrę oraz tereny Niemiec, Czech i Węgier
- 1493 rok
- 1471 rok - katastrofalna powódź pod Krakowem
- 1468 rok - wylew Odry
- 1459 rok - wylew Odry
- 1456 rok - wylew Odry
- 1451 rok - długotrwała powódź
- 1310 rok - "...] Drugiego dnia w Kłodzku zatopiło całe przedmieście, tak, że tam utonęło przeszło dwa tysiące ludzi."
- 1270 rok - wspomniana przez Jana Długosza: "Wisła, rzeka do takiej wzrosła wysokości, że całą przestrzeń między Górą Lasotą a kościołem Św. Stanisława na Skałce zalała, a rwistym prądem bardzo wiele ludzi i domów, bydła, trzody, koni i drobnego dobytku porwała [...]."
- 1253 rok - powódź opadowa
- 1235 rok - powódź roztopowa
- 1221 rok - powódź roztopowa
- 1118 rok - wiosna i lato, wspomniane przez Jana Długosza: "Te ciągłe ulewy i powodzie nie tylko w Polsce, ale i w okolicznych krajach wielkie poczyniły szkody, zatopiwszy całą niemal Ziemię, a stąd przeszkodziwszy zasiewom i zbiorom [...]. Wkrótce potem takie spadły ulewy i nawałnice, a z rzek tak gwałtownie powstały wylewy wód, że niektórzy lękać się zaczęli powtórnego potopu."
- 988 rok - pierwsza wzmianka, przekazana przez Jana Długosza: "Zdarzały się tego czasu liczne i długotrwałe wylewy, po których nastąpiło lato skwarne i dla wielu płodów przyrodzonych szkodliwe."
Źródło: Wyjątki ze źródeł historycznych o nadzwyczajnych zjawiskach hydrologiczno-meteorologicznych na ziemiach polskich w wiekach od X do XVI R. Girgus i W. Strupczewski (1965 rok).
[edytuj] Literatura
- N. Wójtowicz, Negatywne skutki regulacji Dolnej Wisły, "Notatki Płockie" , 1996, nr 2 (167), s. 44–45.
[edytuj] Zobacz też
- przegląd zagadnień z zakresu geografii oraz meteorologii
- parametry fali powodziowej
