Powiat radzymiński
Z Wikipedii
| Powiat radzymiński (do 1952) | |||||||||||
| Województwo | warszawskie | ||||||||||
| Siedziba władz powiatu | Radzymin | ||||||||||
| Powierzchnia | 1076 km² | ||||||||||
| Populacja (1946) - liczba ludności - gęstość |
79 700 74 osób/km² |
||||||||||
|
|||||||||||
|
Starostwo
|
|||||||||||
Powiat radzymiński – historyczny powiat istniejący w latach 1867-1916, 1919-1939 i 1945-1952 na terenie obecnego woj. mazowieckiego. Granice powiatu odpowiadały w przybliżeniu obszarowi dzisiejszego powiatu wołomińskiego. Ośrodkiem administracyjnym był Radzymin.
Powiat powstał w 1867 roku, krótko po upadku powstania styczniowego, w związku ze zmianami administracyjnymi przeprowadzonymi przez władze carskie. Powiat został utworzony z części dawnego powiatu stanisławowskiego i obejmował 9 gmin: radzymińską (z Kobyłką), klembowską, małopolską, ręczajską (z Wołominem), międzyleską, zabrodzką, rudzienkowską, strachowską i jadowską. W skład powiatu wchodziło również miasto (później osada miejska) Kamieńczyk. Z pozostałej części powiatu stanisławowskiego utworzono powiat nowomiński. Osady Marki i Ząbki (obecnie miasta) pozostały w powiecie warszawskim.
W 1872 powiat radzymiński obejmował 309 wsi i osad, 99 folwarków i jedno miasto – Radzymin. Ludność powiatu liczyła wówczas 44 942 osoby. Przemysł składał się z kilku gorzelni, 2 browarów, fabryki materiałów drzewnych, 10 cegielni i 2 kaflarni.
22 marca 1916 generał-gubernator warszawski zarządził o likwidacji powiatu i tak 1 kwietnia 1916 przyłączono gminy Radzymin i Ręczaje (w całości) oraz Małopole i Klembów (w części) do powiatu warszawskiego, a pozostałe tereny do nowo utworzonego powiatu mińskomazowieckiego. Dopiero wiosną 1919 reaktywowano powiat radzymiński.
Od 27 października 1939 region należał administracyjnie do dystryktu warszawskiego Generalnego Gubernatorstwa. Przeprowadzono nowe zmiany administracyjne, przyłączając m.in. powiat radzymiński do warszawskiego. Jedną z jego części stanowiła jednostka "Warszawa Wieś-radzymiński". Ze względu na znaczną odległość siedziby starosty warszawskiego do tejże jednostki, Niemcy utworzyli w Radzyminie tzw. Landkomisariat. Objął on swym zasięgiem miasta Radzymin i Wołomin oraz gminy Jadów, Kamieńczyk, Klembów, Kobyłka, Małopole, Międzyleś, Radzymin-wieś, Ręczaje, Strachówka, Tłuszcz, Wołomin-wieś i Zabrodzie.
Po II wojnie światowej przywrócono w dawnych granicach powiat radzymiński. W 1952 roku siedzibę starostwa przeniesiono z Radzymina do przerastającego go Wołomina. Zmieniono również nazwę powiatu na wołomiński i dołączono do niego gminy Marki i Ząbki. Powiat wołomiński zlikwidowano w 1975 i przywrócono w 1999 w związku z kolejnymi reformami administracyjnymi.
