Poziomka pospolita
Z Wikipedii
Poziomka pospolita | |
Systematyka wg Reveala | |
Domena | jądrowce |
Królestwo | rośliny |
Podkrólestwo | naczyniowe |
Nadgromada | nasienne |
Gromada | okrytonasienne |
Klasa | Rosopsida |
Rząd | różowce |
Rodzina | różowate |
Rodzaj | poziomka |
Gatunek | poziomka pospolita |
Nazwa systematyczna | |
Fragaria vesca L. | |
Galeria zdjęć i grafik |
Poziomka pospolita (Fragaria vesca L.) - gatunek byliny z rodziny różowatych. Występuje w całej Europie. W Polsce jest pospolity na całym obszarze. Jest również uprawiany.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
- Pokrój
- Wysokość 5-20 (30) cm. Wytwarza sympodialne, długie i cienkie rozłogi. Odmiany uprawne nie posiadają rozłóg.
- Liście
- Głównie liście odziomkowe. Są trójdzielne i grubo piłkowane, środkowy listek na krótkim ogonku, boczne listki są bezogonkowe, o klinowatych, niesymetrycznych nasadach. Listki są luźno owłosione, na górnej stronie ciemnozielone, spodem sinawe lub szarawe.
- Kwiaty
- Na łodygach wyrasta zwykle od 3 do 10 białych kwiatków na szypułkach tylko niewiele dłuższych od liści. Kwiaty promieniste o działkach kielicha odstających od "owocu", który (po dojrzeniu) odrywa się od nich. Kwitnie w maju i czerwcu, kwiaty sa zapylane przez owady.
- Owoc
- Soczyste, czerwone owoce pozorne bardzo podobne, lecz mniejsze od owoców truskawki. Nasiona rozsiewane przez zwierzęta lub ludzi (endochoria).
- Biotop
- Lasy, słoneczne brzegi lasów, polany, przydroża. Preferuje gleby wilgotne, żyzne i gliniaste. W górach występuje do piętra kosówki (w Tatrach do 1710 m n.p.m.). W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla związku zespołów (All.) Epilobietea angustifolii [1].
[edytuj] Zmienność
Tworzy mieszańce z poziomką twardawą (F. x hagenbachiana Lang et Koch) oraz poziomką wysoką[2]. W uprawie liczne odmiany uprawne, m.in. tzw. poziomka Regina (Fragaria vesca 'Regina').
[edytuj] Zastosowanie
- Roślina uprawna
- Jest uprawiana w licznych odmianach, głównie w uprawach amatorskich. Jej pospolitszym krewnym jest truskawka, lecz w krajach wyżej rozwiniętych poziomka o delikatniejszych, mniejszych i smaczniejszych owocach zyskuje coraz większe znaczenie.
- Kulinaria
- Owoce o średnicy 1-2 cm są smaczne i jadalne. Osiągają najlepszy smak dopiero w pełni dojrzałości. Zawierają wartościowe kwasy organiczne, węglowodany oraz bardzo dużo witaminy C, a także witaminy A, B1, B2, B6, E, H, PP i sole mineralne: wapnia, fosforu, kobaltu, zwłaszcza zaś żelaza[3]. W 100 g poziomek znajduje się 60 mg witaminy C. Ze względu na aromat nieprzetworzone poziomki są znacznie lepsze w natychmiastowym spożyciu niż hodowlane odmiany poziomek i truskawek. Stosuje się je także do wyrobu marmolad, kompotów i kruszonów. Dziś już znacznie rzadziej zbierane ze środowiska naturalnego z powodu mniejszej wydajności od odmian hodowlanych.
- Roślina lecznicza:
- Surowiec zielarski : młode liście (Folium Fragariae). Zawierają flawonoidy, kwasy organiczne, olejki eteryczne, witaminy i inne substancje. Własności lecznicze mają jednak tylko liście z poziomek dziko rosnących - nie mają ich uprawiane odmiany ogrodowe[3].
- Działanie : ściągające, słabo moczopędne i ogólnie wzmacniające organizm. Stosuje się przy niektórych schorzeniach układu moczowego, nerek i schorzeniach żołądkowych związanych z biegunką[4].
Przypisy
- ↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- ↑ 3,0 3,1 Anna Mazerant: Mała księga ziół. Warszawa: Inst. Wyd. Zw. Zawodowych, 1990. ISBN 83-202-0810-6.
- ↑ Jindřich Krejča, Jan Macků: Atlas roślin leczniczych. Warszawa: Zakł. Nar. im. Ossolińskich, 1989. ISBN 83-04-03281-3.