Próbne wybuchy jądrowe
Z Wikipedii
Próbne wybuchy jądrowe przeprowadzane są głównie w celu sprawdzania i udoskonalania broni jądrowej. Od wynalezienia bomby atomowej w 1945 miało miejsce około 2000 próbnych wybuchów jądrowych, głównie przeprowadzonych przez USA i ZSRR. Od 1992 Rosja i USA utrzymują moratorium na zaprzestanie próbnych wybuchów, w związku z czym ich liczba drastycznie spadła. Niektóre kraje próby broni jądrowej łączyły ze zbrodniczymi testami jej oddziaływania na ludzi. Szczególnie często takie eksperymenty przeprowadzano w ZSRR, m.in. na poligonach w Tockoje, Semipałatyńsku i Nowej Ziemi. Do testów używano z reguły żołnierzy, ze specjalnych, tajnych jednostek wojskowych i więźniów gułagów. Również w Stanach Zjednoczonych w latach 40. i 50. XX w. wykonywano próby nuklearne z własnymi żołnierzami. Testy polegały najczęściej na przebywaniu w niewielkich odległościach od epicentrum w płytkich okopach oraz przemarszu przez strefę 0 w kilkanaście minut po wybuchu[1]. Prawdopodobnie podobne próby przeprowadzały też Chiny. Niezależna komisja medyczna w 1991 roku oceniła, że we Wschodnim Turkiestanie choruje ok. 170 tysięcy, a ok. 210 tysięcy osób zmarło na nowotwory, będące efektem napromieniowania. Fakty te zostały przedstawione przez przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Wschodni Turkiestan Usupbecka Mukhlissi na VIII Antynuklearnym Kongresie w Bonn w październiku 1990 r.[2] Niektóre mocarstwa atomowe, m.in. Wielka Brytania i Francja testowały broń jądrową nie na własnych wojskach, a na lokalnej ludności zamieszkującej wyspy i atole w pobliżu poligonów na Pacyfiku. W wyniku francuskich prób na Mururoa, zachorowalność na choroby nowotworowe wśród mieszkańców wyspy archipelagu Tuamotu, leżących 400 km od atolu, jest sześciokrotnie wyższa od innych rejonów Polinezji. Brytyjskie próby na Wyspie Bożego Narodzenia w latach 1957-1958 bez wcześniejszej ewakuacji mieszkańców, są przedmiotem skargi złożonej przez jedną z poszkodowanych, Suitupe Kiritome, do europarlamentu[3].
Kraje, które przeprowadziły próbne wybuchy jądrowe
USA: 1030 prób, USA nie ratyfikowały Traktatu o Całkowitym Zakazie Prób Jądrowych (Comprehensive Test Ban Treaty). Modernizujac własne technologie jądrowe, USA łamią także założenia Traktatu o Nierozprzestrzenianiu Broni Jądrowej (Non Proliferation Treaty).
ZSRR: 715 prób, według niektórych źródeł ok. 1000 prób
Francja: 210 prób
- Pierwszy wybuch miał miejsce na Saharze w Algierii (wtedy jeszcze francuskiej kolonii) 13 lutego 1960. Ogółem w Algierii Francuzi przeprowadzili 4 próby atmosferyczne i 13 prób podziemnych, ostatnią 16 lutego 1966. (próby odbywały się dalej nawet po uzyskaniu przez Algierię niepodległości w 1962). Następnie głównym ośrodkiem prób stały się francuskie wyspy na Pacyfiku, atole Mururoa i Fangataufa. Ostatnia, kontrowersyjna seria wybuchów została tam przeprowadzona w 1995, ostatni francuski wybuch miał miejsce 27 stycznia 1996.
Wielka Brytania: 45 prób
- Pierwszy wybuch miał miejsce 3 października 1952. Ładunek jądrowy umieszczony został na statku i zdetonowany niedaleko północo-zachodniego wybrzeża Australii, w okolicach wysp Monte Bello. Do 1958 w Australii i na wyspach Bożego Narodzenia i Malden przeprowadzono 21 wybuchów atmosferycznych. W następnych latach Wielka Brytania rozpoczęła ścisłą współpracę ze Stanami Zjednoczonymi w dziedzinie broni jądrowej i od 1962 zaczęła przeprowadzać próbne wybuchy podziemne na głównym amerykańskim poligonie jądrowym w stanie Nevada. 24 z wybuchów, które miały tam miejsce, jest oficjalnie uważane za przeprowadzone wspólnie przez Stany Zjednoczone i Wielką Brytanię. Ostatni z nich miał miejsce 26 listopada 1991.
Chiny: 45 prób
- Pierwszy wybuch miał miejsce 16 października 1964, ostatni 29 lipca 1996. Wszystkie odbyły się na poligonie Lop Nor w prowincji Xinjiang, na pustyni Takla Makan.
Indie: 6 prób
- Pierwszy wybuch miał miejsce 18 maja 1974. Po długiej przerwie, następna seria pięciu wybuchów miała miejsce w 1998, 11 maja (3 wybuchy równocześnie) i 13 maja (dwa wybuchy równocześnie).
Pakistan: 6 prób
- Pierwsza i jak dotąd jedyna seria wybuchów miała miejsce w 1998, w odpowiedzi na serię prób Indii: 5 równoczesnych wybuchów 28 maja 1998 (według oficjalnych danych, niezależni eksperci mają tu pewne wątpliwości, ale na pewno miały miejsce co najmniej dwa wybuchy) i 1 wybuch 30 maja 1998.
/
Izrael/Republika Południowej Afryki: spekulacje o przeprowadzeniu 1 próby
- Oba kraje zbudowały arsenały nuklearne (RPA pozbyła się swoich bomb po upadku Apartheidu) i najprawdopodobniej prowadziły współpracę w tej dziedzinie. Oficjalnie żaden z nich nie przeprowadzał próbnych wybuchów jądrowych. Przypuszcza się jednak, że rozbłysk zaobserwowany przez amerykańskiego satelitę nad Oceanem Indyjskim 22 września 1979 był próbą jądrową, być może przeprowadzoną przez te kraje. Nie ma jednak co do tego dowodów, a szczegóły wydarzenia pozostają nadal utajnione. Być może rozbłysk był fenomenem naturalnym, spowodowanym na przykład przez meteoryt wybuchający w atmosferze.
Korea Północna: 1 próba przeprowadzona 9 października 2006
- Stosunkowo nieznaczna moc wybuchu, wynosząca 0,55 kT (czyli ok. 1/30 ładunku użytego przez Amerykanów ponad 60 lat wcześniej w Hiroszimie) wskazywać może na to, że próba ta była nieudana. Opinię taką wyraził w listopadzie 2006 szef inspekcji ONZ do spraw broni masowej zagłady Hans Blix.
