Punt (kraina)
Z Wikipedii
Punt – starożytna kraina, której dokładnej lokalizacji nie znamy do dzisiaj. Dobra przywożone z tej krainy do starożytnego Egiptu w znacznej mierze były przeznaczone dla kapłanów i świątyń, w związku z tym kraina ta zyskała w ówczesnym Egipcie miano "Ziemi Boga".
|
Punt - nazwa krainy napisana hieroglifami.
Spis treści |
[edytuj] Domniemane lokalizacje krainy
Kluczem do ustalenia położenia Puntu może być poprawne rozszyfrowanie egipskiego terminu Uadż-uer, oznaczającego "Wielką zieleń", terminu występujacego już przed czasami Starego Państwa, pod którym rozumiano bądź to: rozlewiska i dorzecze Nilu na południowy wschód od V katarakty, bądź sam Nil w okresie wylewu, ale również Morze Czerwone. Żadna starożytna egipska inskrypcja hieroglificzna dokładnie nie mówi, gdzie znajdował się Punt. Wielu zwolenników zyskała hipoteza, że Punt leżał na wybrzeżu Erytrei i okolicach Cieśniny Bab al-Mandab (Kwiatkowski) lub też między wschodnim Sudanem a Erytreą, w rejonie pomiędzy Atbarą (sudańskim dopływem Nilu), deltą Gasz – rzeki której wody nikną w pustynnych rejonach kraju Irem, a Morzem Czerwonym, w której centrum znajdują się góry Kassala. Niektórzy jednak sądzą, że leżał dalej na południe – na wybrzeżu somalijskim lub nawet jeszcze dalej, na terenie dzisiejszego Mozambiku. Za tą ostatnią lokalizacją przemawia fakt, że z Puntu przywożono także antymon, minerał używany do produkcji różu i hartowania miedzi, który w tamtych czasach mógł być wydobywany jedynie tam. Wątpliwość tą jednak wyjaśniły wykopaliska Rodolfo Fattovicha, w wyniku których odkryto w rejonie pomiędzy Atbarą, a deltą Gasz wiele przedmiotów pochodzących z różnych, bardzo odległych rejonów Afryki, co pozwala przypuszczać, że w rejonie tym istniało kiedyś centrum handlu – pośrednictwa i wymiany towarowej.
[edytuj] Trasa wypraw
Z okresu Średniego Państwa pochodzą relacje, dające cenne wskazówki co do przebytej trasy przez wyprawy zmierzające do krainy Punt. Wyprawy te wyruszały z okolic Teb, docierały do Wadi Hammamat, następnie wsiadały na statki w porcie Mersa Gauasis i kierowały się prawdopodobnie w okolice współczesnego Port Sudan, skąd udawały się w głąb lądu, na tereny na południe od V katarakty (Grimal).
[edytuj] Chronologia kontaktów
Starożytni Egipcjanie prowadzili ożywioną wymianę handlową z krainą Punt, stosunki te potwierdzone są dla całego okresu panowania V i VI dynastii. Ich kulminacja miała jednak miejsce za czasów Średniego Państwa. Kontakty te były kontynuowane w okresie Nowego Państwa, zwłaszcza przez Ramzesa III, z okresu panowania którego pochodzi ostatnia inskrypcja mówiąca o wyprawie do Puntu. Później najprawdopodobniej kontakty te stopniowo zanikły i pod koniec epoki faraonów należały już do mitów.
[edytuj] Znaczenie wymiany handlowej z Puntem dla Egiptu
Wymiana ta była na tyle ważna dla państwa faraonów, że często wyprawy do Punt były tematem reliefów w świątyniach i grobowcach (np. w świątyniach grobowych Dżedkare i Hatszepsut). Było to też duże przedsięwzięcie logistyczne, w wyprawach uczestniczyła duża liczba ludzi np. wyprawa Henenu z czasów Mentuhotepa III miała 3000 uczestników.
Z Puntu do Egiptu przywożono duże ilości drogocennych towarów, takich jak mirra, kadzidło, elektron, złoto, kość słoniową, heban, żywicę, gumę, skóry lampartów, żyraf, a także żywe zwierzęta, jak czczone przez Egipcjan pawiany, a więc w sumie produkty typowe dla Afryki na południe od Egiptu. Niekiedy wyprawy przywoziły także ludzi, jak słynnego tancerza – karła z czasów Dżedkare, wspominanego jeszcze w okresie panowania Pepiego II.
[edytuj] Bibliografia
- N. Grimal, Dzieje starożytnego Egiptu, PIW, Warszawa 2004, s. 85, 96, 166; ISBN 83-06-02917-8
- B. Kwiatkowski, Poczet faraonów, Iskry, Warszawa 2002, s. 172-173; ISBN 83-207-1677-2
