R1a1
Z Wikipedii
W genetyce R1a1 (M17) to haplogrupa występująca w męskim chromosomie Y. Jest ona powszechna wśród mężczyzn z Europy północno-centralnej i niektórych rejonów Azji, w tym Indii. Na kontynencie europejskim dominuje w Polsce i historycznie powiązanych krajach (np. Węgry). Obecnie występuje z częstotliwością 40% w krajach słowiańskich z małymi odchyleniami (60% Polska, Węgry[1]). Inne badania podają 20% dla Węgrów[2]. W Europie procentowo najwięcej (63%) R1a1 jest na Łużycach, ale tylko wśród resztek słowiańskiej ludności[3].
Wśród Polaków nie tylko jest najwięcej w Europie nosicieli R1a1, ale także wariancja sekwencji rejonu mikrosatelitarnego chromosomu Y jest większa dla polskiej populacji niż kumulacyjnie dla reszty europejskiej populacji[4]. Rozprzestrzenienie R1a1 w Europie przedstawia mapa C[5] z publikacji Marijany Perii[6]. Ona też znalazła datujące się na paleolit mikrosatelitarne zgrupowanie w badanej populacji w Macedonii, co świadczy że nosiciele R1a1 zamieszkiwali badany rejon od paleolitu. Mikrosatelitarna zmienność jest w Macedonii mniejsza niż w Polsce, a procentowy udział R1a1 trzykrotnie niższy. Badania te rzucają światło na aspekty 'wędrówki ludów' - tezy lansowanej szczególnie przez niemieckojęzycznych badaczy przełomu XIX i XX wieku, i ciągle silnie powtarzanej. Wędrówki te - o ile następowały - nie były tak masowe. Mikrosatelitarne klustery świadczą, że nosiciele R1a1 wędrowali po Eurazji, ale z Europy, a ponadto stale ich część pozostawała w badanej okolicy. Sekwencjonowanie rejonu mikrosatelitarnego chromosomu Y pozwala uzyskać dużo bardziej precyzyjne dane, niż tylko mapowanie alleli. Badania te przeprowadza się jednocześnie. Chromosom Y dziedziczy się tylko w prostej linii od ojca, dziada, pradziada itd. Ten, u kogo po raz pierwszy wystąpiła haplogrupa R1a1, jest w 100% praojcem każdego mężczyzny, który posiada R1a1. R1a1 powstała w ewolucji ludzi tylko jeden raz u tylko jednego człowieka. Wszyscy posiadacze R1a1 to jego potomkowie w linii ojcowskiej.
Również w krajach Europy północnej R1a1 występuje z częstością 10-20%, przy czym najwyższe częstości odnotowano w Norwegii i Islandii, ale jest to mniej niż połowa częstości jej występowania u Polaków. Istnieją przypuszczenia, iż ta haplogrupa została tam rozprzestrzeniona przez Wikingów Słowian.
W Indiach haplogrupa R1a1 jest spotykana zarówno wśród populacji najwyższych kast (43%), jak i plemion (12%-4%). Znacznie wyższe procenty są wśród ludów na północ od Indii[7], co może wskazywać na kierunek rozprzestrzeniania się R1a1 do Indii.
Spis treści |
[edytuj] Pochodzenie
Mutacja tworząca R1a1 powstała u osoby zamieszkującej Europę nad Morzem Czarnym 10 000 lat temu w cieplejszej strefie klimatycznej nazywanej ukraińską ostoją LGM. Badacz Semino pierwszy wykazał związek R1a1 z kurhanowcami (ich potomkowie to Scytowie i potem Sarmaci), pierwszymi ludźmi mówiącymi w językach praindoeuropejskich, oraz pierwszymi, którzy oswajali konie, dosiedli ich i rozprzestrzenili haplogrupę R1a1 po Europie i Azji.
[edytuj] Ewolucja haplogrup
R1a1 jest podgrupą haplogrupy R (M207). Jest blisko spokrewniona z haplogrupą R1b (M343), która dominuje w Europie zachodniej, i nieco dalej spokrewniona z haplogrupą R2 (M124).
- Haplogrupa R (M207)
- Haplogrupa R1 (M173)
- Haplogrupa R1a (SRY10831.2-)
- Haplogrupa R1a1 (M17)
- Haplogrupa R1a*
- Haplogrupa R1b (M343)
- Haplogrupa R1a (SRY10831.2-)
- Haplogrupa R2 (M124)
- Haplogrupa R1 (M173)
Przypisy
- ↑ Semino et al. The Genetic Legacy of Paleolithic Homo sapiens sapiens in Extant Europeans: A Y Chromosome Perspective, Science, 290, 1155-1159, 2000
- ↑ Pericic M, Lauc LB, Klaric IM, Rootsi S, Janicijevic B, Rudan I, Terzic R, Colak I, Kvesic A, Popovic D, Sijacki A, Behluli I, Dordevic D, Efremovska L, Bajec DD, Stefanovic BD, Villems R, Rudan P. High-resolution phylogenetic analysis of southeastern Europe traces major episodes of paternal gene flow among Slavic populations Mol. Biol. Evol. 2005 22 (10):1964-75 PMID 15944443; Dane dotyczące częstości występowania haplogrup w tabeli 1
- ↑ Behar DM, Thomas MG, Skorecki K, Hammer MF, Bulygina E, Rosengarten D, Jones AL, Held K, Moses V, Goldstein D, Bradman N, Weale ME (2003) Multiple Origins of Ashkenazi Levites: Y Chromosome Evidence for Both Near Eastern and European AncestriesAm. J. Hum. Genet. 73:768–779 PMID 13680527
- ↑ Pawlowski R ,Dettlaff-Kakol A, Maciejewska A, Paszkowska R, Reichert M, Jezierski G "Population genetics of 9 Y-chromosome STR loci in Northern Poland" Arch Med Sadowej Kryminol. 2002 52(4):261-77 PMID 14669672
- ↑ [1]
- ↑ Perii M et al. High-Resolution Phylogenetic Analysis of Southeastern Europe Traces Major Episodes of Paternal Gene Flow Among Slavic Populations Mol Biol Evol 2005 22(10):1964-1975
- ↑ Wells RS, Yuldasheva N, Ruzibakiev R, Underhill PA, Evseeva I, Blue-Smith J, Jin L, Su B, Pitchappan R, Shanmugalakshmi S, Balakrishnan K, Read M, Pearson NM, Zerjal T, Webster MT, Zholoshvili I, Jamarjashvili E, Gambarov S, Nikbin B, Dostiev A, Aknazarov O, Zalloua P, Tsoy I, Kitaev M, Mirrakhimov M, Chariev A, Bodmer WF (2001) The Eurasian Heartland: A continental perspective on Y-chromosome diversity Proc. Natl. Acad. Sci. U. S. A. 98 (18):10244-9 PMID 11526236
![[1]](http://mbe.oxfordjournals.org/content/vol22/issue10/images/large/molbiolevolmsi185f05_ht.jpeg){kind=link}