Radzyń Chełmiński

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°23'08" N 18°56'11" E

Radzyń Chełmiński

Herb Radzynia Chełmińskiego

Gmina
- rodzaj

Radzyń Chełmiński
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1234

Burmistrz

Krzysztof Chodubski

Powierzchnia

1,78 km²

Położenie

53° 23'08'' N
18° 56'11'' E

Liczba mieszkańców (2007)
- liczba ludności
- gęstość

1 934
1 087 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

87-220

Położenie na mapie Polski

Radzyń Chełmiński

TERC10
(TERYT)

6040606044

Urząd miejski³

Plac Towarzystwa Jaszczurczego 9
87-220 Radzyń Chełmiński
tel. 56 688-60-87; faks 56 688-60-87

Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Strona internetowa miasta

Radzyń Chełmiński (niem. Rehden) to miasto w woj. kujawsko-pomorskim, w powiecie grudziądzkim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Radzyń Chełmiński. Położone jest na Pojezierzu Chełmińskim, 15 km na wschód od Grudziądza, przy drodze do Wąbrzeźna. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. toruńskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 1946 mieszkańców.

Spis treści

1 Historia
2 Zabytki
3 Bibliografia
4 Filmy realizowane w Radzyniu Chełmińskim
5 Sołectwo Radzyń Chełmiński
6 Przypis
7 Zobacz też
8 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Już w XI wieku istniał tu gród pruski, zdobyty przez Bolesława Chrobrego w 1015 roku. Zdobyty przez Krzyżaków w roku 1231. W państwie zakonnym był siedzibą komtura. Prawa miejskie (chełmińskie) otrzymał w 1234 roku. W roku 1440 wszedł w skład Związku Pruskiego. W roku 1466 znalazł się w granicach Polski i został siedzibą starosty niegrodowego. W latach 1772-1920 pod zaborem pruskim.

[edytuj] Zabytki

Ruiny gotyckiego, ceglanego zamku krzyżackiego, budowanego od końca XIII wieku do lat 30. XIV wieku. Od 1454 r. siedziba polskich starostów. W XVII wieku poważnie zniszczony. Opuszczony i częściowo rozebrany pod koniec XVIII i na początku XIX wieku. Konserwowany w XIX i XX w.. Zamek założony na planie kwadratu o boku 52 m, z dziedzińcem krużgankowym, wielką ośmioboczną wieżą w narożu północno-zachodnim oraz mniejszymi czworobocznymi wieżami we wszystkich narożach. Na południe od zamku znajdowało się przedzamcze. Częściowo zachowało się skrzydło południowe z kaplicą (bez sklepienia), przyległa do niego część skrzydła wschodniego i partie murów pozostałych skrzydeł. Ruiny zamku są udostępnione zwiedzającym. Warto wspiąć się na wieżę zamkową, z której roztacza się widok na całą okolicę.
Gotycki kościół parafialny pw. św. Anny, wzniesiony w pierwszej połowie XIV w. Mury prezbiterium podwyższono na przełomie XV/XVI w., wtedy też wzniesiono szczyt wsch. Mury nawy podwyższono po pożarze w 1571 r., dodając szczyt zach. i kaplicę Dąbrowskich. Po kolejnym pożarze w 1615 r. odbudowany w latach 1640-1680, restaurowany w końcu XIX i pod koniec XX w. Gotycki, jednonawowy, z prostokątnym prezbiterium i wieżą dobudowaną od strony płd. Spośród wyposażenia wnętrza wyróżnia się obraz Bartłomieja Strobla Koronacja Matki Boskiej z 1643 r. Za prace jego warsztatu uważane są malowidła na stropie prezbiterium. Dekoracja stropu nawy pochodzi z około 1680 r. Wyposażenie wnętrza jest przeważnie barokowe.
Na cmentarzu wznosi się gotycka kaplica św. Jerzego z około 1340 r., przebudowana w XV w., pierwotnie szpitalna.

Radzyń Chełmiński - zabytki

Ruiny zamku krzyżackiego

Widok z wieży zamkowej

Zamek w lustrze

Kościół św. Anny

[edytuj] Bibliografia

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 11, Województwo bydgoskie, pod red. Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego, z. 19, Powiat wąbrzeski, Warszawa, Instytut Sztuki PAN, 1967
Diecezja toruńska. Historia i teraźniejszość, pod red. Stanisława Kardasza, t. 14, Dekanat radzyński, Toruń, Wydaw. Diecezjalne w Toruniu, 1997, ISBN 83-86471-07-7
Ryszard Boguwolski, Lothar Hyss, Zamki krzyżackie powiatu grudziądzkiego = Burgen des Deutschen Ordens im Kreis Graudenz, Grudziądz, Muzeum w Grudziądzu, 2004, ISBN 83-88076-13-2