Seminaria nauczycielskie

Z Wikipedii

Seminaria nauczycielskie - średnie szkoły zawodowe, zakłady kształcenia nauczycieli.

[edytuj] Historia

Seminaria nauczycielskie znane były od XIX w. w państwach o wyższym poziomie kultury, np. w państwie pruskim. Na ziemiach polskich pod zaborami seminaria nauczycielskie najliczniejsze były w państwie pruskim, najmniejsza ich liczba znajdowała się w państwie austriackim.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości seminaria nauczycielskie stały się podstawą systemu naboru kadr pedagogicznych. Zostały utworzone dekretem Naczelnika Państwa z 7 lutego 1919 i w szybkim czasie dostarczyły absolwentów tworzących kadrę dla rozwoju szkolnictwa podstawowego, wtedy zwanego powszechnym.

W szczytowym okresie działalności seminariów, w roku szkolnym 1928/1929 wypuściły one około 8 tys. absolwentów. Już w roku szkolnym 1933/1934 najbardziej pilne potrzeby kadrowe szkolnictwa powszechnego zostały zaspokojone do tego stopnia, że po reformie szkolnej z roku 1932 w ramach reformy Jędrzejewicza seminaria nauczycielskie uległy likwidacji. Ostatni absolwenci opuścili nieliczne szkoły już szkoły tego typu w roku szkolnym 1934/1935. Byli to repetenci z lat poprzednich.

W ramach reformy Jędrzejewicza w ich miejsce utworzono po roku 1932 licea pedagogiczne, które były już pełnoprawnymi szkołami średnimi.

[edytuj] System naboru i kształcenia w seminariach nauczycielskiech

Kształcenie nauczycieli oparte było o pięcioletni cykl nauczania, a kandydaci do seminariów nauczycielskich musieli wykazać się wykształceniem sześcioklasowym, uzdolnieniami muzycznymi i dyspozycjami psychicznymi. Chociaż nie było to zapisaną regułą, kandydatów do nich polecali nauczyciele szkół, najczęściej absolwenci seminariów nauczycielskich.

Egzamin wstępny był kilkudniowy i obejmował pracę pisemną z języka polskiego i arytmetyki, uzdolnienia muzyczne oraz psychologiczne obserwacje zachowania kandydatów. Dla młodzieży po czterech klasach (a taki poziom wykształcenia przeważał) tworzono w pierwszych latach tzw.preparandy - dwuletnie oddziały z programem uzupełniającym wykształcenie na poziomie podstawowym. W roku szkolnym 1922/1923 z preparand zrezygnowano.

Pięcioletni program nauczania przewidywał nauczanie przedmiotów tzw. ogólnokształcących w pełnym zakresie szkoły średniej oraz przedmiotów pedagogicznych (pedagogiki ogólnej, dydaktyki poszczególnych przedmiotów z programu szkoły powszechnej, psychologii i historii wychowania). W klasach czwartej i piątej także rozbudowaną naukę tzw. zajęć praktycznych, rysunku, śpiewu, ogrodnictwa, gospodarstwa domowego. Począwszy od trzeciego roku nauki uczniowie seminariów nauczycielskich odbywali praktyki zawodowe. Młodsi, z kursu trzeciego, czyli klasy trzeciej pełnili pomocnicze dyżury w czasie przerw międzylekcyjnych, uczniowie kursu czwartego przygotowywali i przeprowadzali samodzielne lekcje, kursu piątego - dwutygodniowe praktyki w wybranych szkołach pod okiem wykwalifikowanych nauczycieli danej szkoły. Nauczyciele seminariów nauczycielskich mieli obowiązek kontrolowania przebiegu praktyk i wystawiania ocen, które były brane pod uwagę w ocenach końcowych.

Absolwenci otrzymywali dyplom nauczyciela, uprawniający do podjęcia pracy w szkołach powszechnych. Niestety, mimo bardzo wysokiego poziomu nauczania i bardzo dobrze przygotowanych absolwentów seminariów nauczycielskich, ich dyplom nie uprawniały do wstępu na wyższe uczelnie.

[edytuj] Wybrana literatura:

• Drynda D., Pedagogika Drugiej Rzeczypospolitej
• Kulpa J., Kształcenie nauczycieli szkół powszechnych w Polsce w latach 1918-1939
• Pęcherski M., Świątek M., Organizacja oświaty w Polsce w latach 1917-1977. Podstawowe akty prawne
• Stankiewicz Z., Działalność seminariów nauczycielskich na północno-wschdnich kresach Rzeczypospolitej w latach 1919-1939