Shmuel Noah Eisenstadt

Z Wikipedii

Shmuel Noah Eisenstadt (ur. 10 września 1923 w Warszawie) - socjolog izraelski. Zajmuje się socjologią historyczną i porównawczą analizą cywilizacji.

Jeszcze w dzieciństwie wyemigrował do Palestyny, gdzie ukończył liceum oraz studia socjologiczne na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Tam też napisał doktorat pod kierunkiem Martina Bubera. Studia postdoktoranckie odbył w London School of Economics. Od 1959 pracownik wydziału socjologii na Uniwersytecie Hebrajskim. Wykładał też gościnnie na wielu uniwersytetach na całym świecie. Od 1990 profesor emerytowany. Laureat wielu nagród i doktor honoris causa kilku uniwersytetów. 26 października 2005 doktorat honoris causa przyznał mu Uniwersytet Warszawski.

Koncepcje teoretyczne Eisenstadta nawiązują do teorii cywilizacji Maksa Webera i Karla Jaspersa. Za Jaspersem odróżnia cywilizacje osiowe i nieosiowe. W cywilizacjach osiowych istnieje "napięcie transcendentalne" - koncepcja wyższego porządku, który pozwala mierzyć i oceniać zastaną rzeczywistość. Cywilizacje nie są dla niego czymś zamkniętym i gotowym, lecz jednostkami podlegającymi nieustannym zmianom zarówno w wyniku swej wewnętrznej dynamiki, jak i pod wpływem kontaktu z innymi cywilizacjami. W dynamice cywilizacji szczególne znaczenie przypisuje utopiom i ruchom protestu.

Eisenstadt sprzeciwia się utożsamianiu nowoczesności z cywilizacją zachodnią. Zachód był miejscem narodzin pierwszej nowoczesności, ale nie stanowi jedynego obowiązującego wzoru. W dzisiejszym świecie istnieje wiele cywilizacji nowoczesnych ("nowoczesności zwielokrotnionych"), zarówno osiowych, jak i nieosiowych (cywilizacja japońska). Także ruchy fundamentalistyczne mają jego zdaniem głęboko nowoczesny charakter, odzwierciedlając "jakobiński" wymiar nowoczesności.