Sicz Zaporoska
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: wskazać źródła, sprawdzić szczegóły likwidacji Siczy, uzupełnić wcześniejsze dzieje. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Sicz zaporoska (ukr. Запорозька Січ) - główny ośrodek Kozaków zaporoskich (niżowych). Ufortyfikowany obóz (por. kosz) kozacki, zakładany od XVI wieku na różnych wyspach dolnego Dniepru (m.in. na Chortycy). Pierwsza sicz została założona przez Dymitra Wiśniowieckiego zw. Bajdą. W końcu XVII wieku zlokalizowano ją w pobliżu obecnego Nikopola. Zburzona w 1709 r., odbudowana w 1734 r. na rzece Podpolna, zlikwidowana ostatecznie w 1775 r. na polecenie Katarzyny II.
Sicz to również używana dawniej nazwa Zaporoża i Kozaków zaporoskich.
[edytuj] Lokalizacja Siczy Zaporoskiej
- Sicz tomakiwska (do 1593)
- bazawłucka (1593-1638) na wyspie Bazawłuk u ujścia rzeki Bazawłuk
- Sicz Mykytyńska (1638-1652)
- Sicz Czortomłycka (1652-1709)
- Sicz Kamiańska (1709-1711)
- Sicz Ołeszkiwska (1711-1734)
- Nowa Sicz (1734-1775)
[edytuj] Likwidacja Siczy
15 czerwca 1775 realizując projekt Grigorija Potiomkina, wojska rosyjskie pod dowództwem generała 1. armii Piotra Tekely w sile 10 pułków piechoty, 8 pułków kawalerii i 13 pułków dońskich kozaków otoczyły umocnienia Siczy i ogłosiły, że Sicz została zlikwidowana. Przewaga wojsk rosyjskich była tak duża, że poddano się bez walki. Większość Kozaków uciekła w nocy czółnami na ziemie Chanatu Krymskiego, natomiast umocnienia i budynki zostały rozebrane, archiwum i skarbiec wywiezione do Moskwy, a starszyzna: Ataman koszowy Piotr Kalniszewski, pisarz wojskowy Hłoba i sędzia Hołowaty aresztowana i skazana na więzienia lub zesłanie. Cała operacja odbyła się przy okazji powrotu armii rosyjskiej z frontu tureckiego po zawarciu w dniu 21 lipca 1774 traktatu w Küczük Kajnardży.
Ziemie Zaporoża nadano dworzanom carskim (Grigorij Potiomkin, Aleksander Wiaziemski, Prozorowski, Cyryl Razumowski).
