Dymitr Wiśniowiecki Bajda
Z Wikipedii
Dymitr Wiśniowiecki (ukr. Дмитро Іванович Вишневе́цький) herbu Korybut (ur. 1516 – zm. 1563) – przez kozaków zwany Bajdą. Kniaź, po Fiodorze Sanguszce starosta bracławski i winnicki, a od 1550 roku także czerkaski i kaniowski[1], sławny awanturnik, książę-kozak.
Przewodził wielu wyprawom łupieskim przeciw Tatarom krymskim i Turkom. W latach 1554-1555 ufortyfikował na własne potrzeby Małą Chortycę dając początek Siczy Zaporoskiej.
Poróżniwszy się z królem Zygmuntem II Augustem wstąpił na służbę do cara Iwana IV Groźnego i w jego imieniu łupił pogranicze tatarsko-tureckie. Szybko ukorzył się jednak przed królem i uzyskał przebaczenie w zamian za obietnicę zaprzestania napadów na ziemie tatarskie i tureckie. Mimo to w 1559 roku zorganizował bardzo udaną wyprawę na Krym i na czele 8 tys. kozaków odbił jasyr, wziął jeńców i zdobył bogate łupy.
W 1563 roku "Bajda" interweniował na Wołoszczyźnie. Zwabiony podstępem dostał się do niewoli i trafił w ręce sułtana Solimana.
Jak głosi legenda i kozackie dumy, sułtan podziwiając męstwo i sprawność żołnierską "Bajdy" miał mu zaproponować córkę za żonę, jednak pod warunkiem przejścia Dymitra na islam. Hardy kniaź miał odpowiedzieć sułtanowi: "twoja doczka choroszaja, twoja wiara proklataja" i nazwać islam "psią wiarą". Za taką zniewagę sułtan kazał powiesić "Bajdę" "za ziobro poślednie". Wisząc na haku zdołał jeszcze Dymitr wyrwać jednemu ze strażników łuk i przez trzy dni raził z niego Turków, a nawet zranił sułtana. Wtedy "Bajdę" dobito.
Jego wnukiem był Jeremi Wiśniowiecki.
Najprawdopodobniej jednak "Bajda" został stracony i pochowany z honorami w Stambule jako odważny żołnierz, sprawny zagończyk i sławny wódz.
[edytuj] Ciekawostka
"Bajda" jest bohaterem jednaj z najbardziej znanych ukraińskich pieśni narodowych "W Carehradi na rynoczku" ("Pisnia pro Bajdu"), przedstawiającą go jako bohatera - obrońcę ziemi rodzinnej, który walczy z turecko-tatarskim uciskiem. Zapisano ponad 40 wariantów tej pieśni.
[edytuj] Przypisy
- ↑ Władysław A. Serczyk Na dalekiej Ukrainie - dzieje kozaczyzny do 1648 roku
