Siedem grzechów głównych (obraz)
Z Wikipedii
 |
| Siedem grzechów głównych |
| Hieronim Bosch , 1485 |
| olej na desce |
| 120 × 150 cm |
| Museo del Prado |
Siedem grzechów głównych - obraz Hieronima Boscha ukończony w 1485. Malowidło wykonane jest w technice olejnej na desce, która miała być blatem stołu. Ponieważ obraz był przeznaczony do oglądania ze wszystkich stron, część scen została namalowana "do góry nogami".
Na malowidło składa seria mniejszych obrazów w formie okręgów: cztery małe ukazujące śmierć (na górze z lewej), sąd ostateczny (na górze z prawej), piekło (na dole z lewej), niebo (na dole z prawej) otaczają większy, na którym przedstawione są grzechy główne. W centrum dużego okręgu znajduje się mniejszy, symbolizujący oko Boga, na którym Bosch przedstawił zmartwychwstałego Chrystusa. Poniżej wizerunku Chrystusa znajduje się łacińska inskrypcja: Cave Cave Deus Videt (Strzeż się, strzeż się, Bóg widzi) przypominająca, że żaden grzech nie pozostaje niezauważony.
[edytuj] Grzechy główne
Grzechy główne przedstawione zostały w formie scenek rodzajowych. Każda ze scen posiada łacińską inskrypcję z nazwą grzechu. Kolejno ukazane są (od dołu, zgodnie z ruchem wskazówek zegara):
- ira (gniew) - bójka między sąsiadami
- invidia (zazdrość) - psy szczerzą na siebie kły, ze wzrokiem utkwionym w kość; jest to nawiązanie do flamandzkiego przysłowia: dwa psy przy jednej kości nie dojdą do zgody
- avaritia (chciwość) - sędzia (postać w czerwonej todze) przyjmuje łapówkę od postaci po prawej stronie
- gula (nieumiarkowanie w jedzeniu i piciu) - scena uczty
- accidia (lenistwo) - kobieta w stroju zakonnicy, symbolizująca Kościół, budzi śpiącego mężczyznę
- luxuria (nieczystość) - dwie pary kochanków obejmują się w otwartym namiocie; przyglądający się błazen symbolizuje pustą rozrywkę, a porzucone instrumenty muzyczne oznaczają poniżenie ludzkiego ciała
- superbia (pycha) - dama przegląda się w lustrze trzymanym przez diabła; otwarta skrzynia z biżuterią na podłodze symbolizuje próżność, zaś dzbany i naczynia symbolizują pychę domostwa
[edytuj] Cztery rzeczy ostateczne
Cztery zewnętrzne okręgi przedstawiają miejsca i zdarzenia związane ze śmiercią. Pierwszy z nich przedstawia samą śmierć - mężczyzna otrzymuje ostatnie sakramenty, podczas gdy diabeł i anioł już oczekują na to, kto weźmie jego duszę. W tym samym czasie, w sąsiednim pomieszczeniu, członkowie jego rodziny grają w karty. Kolejne sceny przedstawiają sąd ostateczny (Chrystus wskrzesza umarłych, którzy powstają z grobów) oraz piekło (ciemne, nieuporządkowane wypełnione cierpieniem i zniszczeniem; przy każdym z grzeszników znajduje się łacińska nazwa grzechu, za który cierpi) i niebo (św. Piotr wita i zaprasza zbawionych na uporządkowany, harmonijny dziedziniec oświetlony boskim blaskiem).
O dydaktycznym charakterze dzieła przypominają dwie filakterie zawierające łacińskie cytaty z Księgi Powtórzonego Prawa:
Gdyż są narodem niestałym, dziećmi, w których nie ma wierności [1]
Jako roztropni zdołaliby pojąć, zważaliby na swój koniec [2] (górna)
Odwrócę od nich oblicze, zobaczę ich koniec [3] (dolna)
