Stalag VIII D
Z Wikipedii
Stalag VIII D Teschen - niemiecki obóz jeniecki dla szeregowców i podoficerów działający w latach 1941 - 1945 w Cieszynie (obecnie teren Czeskiego Cieszyna).
Spis treści |
[edytuj] Powstanie obozu
Obóz powstał na wiosnę 1941 w dawnych barakach lazaretu armii austro-węgierskiej z okresu I wojny światowej na osiedlu Konteszyniec. W latach 1920 - 1938 zabudowania wykorzystywane były przez wojsko czeskie, a po rozpoczęciu okupacji jako garaże dla niemieckich pojazdów wojskowych. Przed przyjęciem pierwszego transportu jeńców baraki naprawiono, teren ogrodzono płotem z drutu kolczastego, wybudowano wieże strażnicze i budynek kierownictwa obozu.
[edytuj] Struktura obozu i jeńcy
Stalag VIII D był miejscem przetrzymywania jeńców z Francji, Jugosławii, Belgii i Polski, później również z Wielkiej Brytanii, Związku Radzieckiego, Włoch i innych krajów.
Od początku funkcjonowania (z wyjątkiem okresu od września 1942 do jesieni 1943 kiedy przeprowadzono reorganizację - w jej wyniku obóz włączono do Stalagu VIII B w Łambinowicach, a następnie zmieniono nazwę obozu cieszyńskiego na VIII B i wyjęto spod władzy stalagu w Łambinowicach) obóz pełnił rolę obozu głównego dla szeregu filii rozrzuconych w okolicy. W 1942 roku pod administracją cieszyńskiego obozu znajdowało się około 7 000 jeńców, natomiast w listopadzie 1944, kiedy pod dowództwem cieszyńskiego obozu znajdowało się już kilkadziesiąt mniejszych obozów filialnych, w obozach podlegających Stalagowi VIII D przebywało już ponad 60 000 jeńców wojennych, w tym około 50 000 ze Związku Radzieckiego. Jeńcy pracowali przeważnie w górnictwie (ok. 40 000) i przemyśle ciężkim (11 000), pozostali w rolnictwie, leśnictwie, komunikacji i w innych sektorach.
Zarówno w obozie głównym jak i obozach filialnych warunki życia były złe. Szczególnie ciężkie stworzono dla radzieckich jeńców wojennych, którzy mimo wykonywania najcięższych prac otrzymywali zmniejszone racje żywnościowe.
Jeńcy spotykali się jednak z życzliwością okolicznych mieszkańców, którzy dostarczali im żywność i lekarstwa.
[edytuj] Ewakuacja
Latem 1944 stworzono plany ewakuacyjne, według których jeńcy mieli kierować się pieszo do bawarskiego obozu Stalag XIII B w Weiden poprzez Ołomuniec, Hradec Králové, północne Czechy i Karlovy Vary.
Ewakuację rozpoczęto 21 stycznia 1945, a transport do Weiden trwał do kwietnia 1945. Jeńcy musieli pieszo przebywać trasy od 15-20 kilometrów przy temperaturze -15 do -20°C. W wyniku wycieńczenia i złego stanu zdrowia codziennie umierało kilkudziesięciu z nich, głównie jeńców radzieckich.
[edytuj] Po wojnie
Z inicjatywy czeskocieszyńskiej organizacji Czeskiego Stowarzyszenia Bojowników Antyfaszystowskich 9 września 1979 na miejscu dawnych baraków obozowych został odsłonięty pomnik autorstwa rzeźbiarza Štěpána Mikuli.
