Stanisław Bareja
Z Wikipedii
Stanisław Bareja (ur. 5 grudnia 1929 w Warszawie, zm. 14 czerwca 1987 w Essen) - polski reżyser, scenarzysta filmowy i aktor.
Spis treści |
[edytuj] Życiorys
Absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Żeromskiego w Jeleniej Górze z roku 1949. Stanisław Bareja ukończył PWSFTviT w Łodzi na kierunku reżyserii w roku 1954, z dyplomem w roku 1974. Jako samodzielny reżyser zadebiutował w roku 1960.
Tworzył przede wszystkim komedie, wiele jego filmów znalazło się w czołówce polskiej kinematografii. Był również twórcą wielu seriali telewizyjnych.
Bardzo często, wzorem Alfreda Hitchcocka, pojawiał się w swoich filmach grając epizodyczne role. W swoich filmach obnażał słabości człowieka wynikające zarówno z jego natury jak i będące wynikiem absurdalnej rzeczywistości PRL, w jakiej przyszło żyć bohaterom filmów Barei.
Został pochowany na cmentarzu na warszawskiej Sadybie. 23 września 2006 został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Począwszy od 2005 r. ulica w Warszawie łącząca ul. Światowida z Odkrytą (okolice pętli Nowodwory) nosi imię Stanisława Barei. O takie upamiętnienie reżysera zabiegali mieszkańcy Nowodworów z pomocą Życia Warszawy.
W Krakowie imię Barei nosi charakterystyczne rondo w kształcie elipsy. (zobacz zdjęcie)
[edytuj] Twórczość
[edytuj] Bareizm
"Bareizm" – termin charakteryzujący styl twórczości filmowej Stanisława Barei charakteryzującej się absurdalnym poczuciem humoru oraz będący opartą o wnikliwe obserwacje autora satyrą na realia życia codziennego w PRL.
Określenie "bareizm" stworzone zostało w latach 60. przez Kazimierza Kutza. W jednym z przemówień Kutz skrytykował poziom artystyczny twórczości Barei, używając neologizmu "bareizm" jako synonimu kiczu. Później za pomocą tego złośliwego określenia, władze i środowisko filmowe atakowały Bareję, zarzucając jego twórczości niską jakość, "antysocjalistyczną wymowę, kłamstwa, brudną propagandę i nienawiść do klasy robotniczej".[1][2] W odwecie, w scenariuszu (niezrealizowanego filmu) "Złoto z nieba" z 1981 roku znalazł się dialog, którego fragment brzmiał:
- Pan podał inne nazwisko w samolocie, a teraz okazuje się, że w dodatku pisze się pan przez "te", "zet"?
- Dawniej pisaliśmy się Kloc przez "ce", ale potem mój brat został reżyserem i zmienił pisownię na Klotz!
Było to nawiązaniem do zmiany nazwiska przez Kutza.[3] W podobny sposób Bareja potraktował prześladujące go środowisko Grunwald w "Alternatywy 4" oraz "Poszukiwanym, poszukiwanej".[4] Z czasem, wbrew pierwotnym intencjom twórcy, określenie to nabrało konotacji pozytywnej.
[edytuj] Filmografia
- Zmiennicy (1986)
- Alternatywy 4 (1983)
- Miś (1980)
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? (1978)
- Brunet wieczorową porą (1976)
- Niespotykanie spokojny człowiek (1975)
- Nie ma róży bez ognia (1974)
- Poszukiwany, poszukiwana (1972)
- Przygoda z piosenką (1968)
- Małżeństwo z rozsądku (1966)
- Kapitan Sowa na tropie (1965)
- Żona dla Australijczyka (1963)
- Dotknięcie nocy (1961)
- Mąż swojej żony (1960)
[edytuj] Filmy wg scenariusza Barei
- Zmiennicy (1986)
- Alternatywy 4 (1983)
- Miś (1980)
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? (1978)
- Brunet wieczorową porą (1976)
- Nie ma róży bez ognia (1974)
- Poszukiwany poszukiwana (1972)
- Przygoda z piosenką (1968)
- Barbara i Jan (1964), razem z Jerzym Ziarnikiem
- Mąż swojej żony (1960, wraz z Jerzym Jurandotem)
[edytuj] Filmy z udziałem Barei
- Zmiennicy (1986)
- Alternatywy 4 (1983)
- Miś (1980)
- Dom (1980-2000)
- Rodzina Leśniewskich (1978)
- Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? (1978)
- Lalka (1977)
- Brunet wieczorową porą (1976)
- Poszukiwany poszukiwana (1972)
- Inspekcja pana Anatola (1959)
- Miasteczko (1958)
- Kapelusz pana Anatola (1957)
- Eroica: Symfonia bohaterska w dwóch częściach (1957)
- Zimowy Zmierzch (1956)
- Szkice węglem (1956)
- Nikodem Dyzma (1956)
- Trzy starty (1955)
- Gangsterzy i filantropi (1962)
[edytuj] Przypisy
- ↑ Przemysław Szubartowicz (wywiad ze Stanisławem Tymem), Lud się śmieje, a król nie, Przegląd, nr 394
- ↑ Tomasz Przybyłkiewicz, Miś – Recenzje – Onet.pl
- ↑ Maciej Łuczak, "Miś czyli rzecz o Stanisławie Barei", ISBN 83-7255-888-4, Warszawa 2001
- ↑ Filmografia Stanisława Barei – lata 1972-1975
[edytuj] Źródła
- Maciej Łuczak, Miś czyli rzecz o Stanisławie Barei, ISBN 83-7255-888-4, Warszawa 2001.
- Bareizm, film dok., reż. Agnieszka Arnold (1997)
[edytuj] Zobacz też
Mąż swojej żony (1960) • Dotknięcie nocy (1961) • Żona dla Australijczyka (1963) • Kapitan Sowa na tropie (1965) • Małżeństwo z rozsądku (1966)• Przygoda z piosenką (1968) • Poszukiwany poszukiwana (1972) • Nie ma róży bez ognia (1974) • Niespotykanie spokojny człowiek (1975) • Brunet wieczorową porą (1976) • Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? (1978) • Miś (1980) • Alternatywy 4 (1983) • Zmiennicy (1986)
