Zjednoczenie Patriotyczne Grunwald

Z Wikipedii

Zjednoczenie Patriotyczne "Grunwald" - polskie stowarzyszenie polityczne o charakterze narodowo-lewicowym (określanym także mianem nacjonal-komunistycznego). Z poparciem części władz PZPR pod przykrywką patriotyzmu szerzyło hasła antysemickie i wrogie opozycji demokratycznej.

Powstało w październiku 1980 roku z inicjatywy kilkunastu działaczy politycznych i społecznych, wywodzących się z różnych środowisk ideowych - od lewicy narodowej PZPR po grupy narodowe i katolickie, skupione wokół części tzw. koncesjonowanych stronnictw katolickich w PRL. Najważniejszymi z nich byli:

• Bohdan Poręba (przewodniczący Rady Krajowej), urodzony w Wilnie w rodzinie o tradycjach niepodległościowych, reżyser filmowy (m.in. autor "Hubala", "Jarosława Dąbrowskiego" i serialu "Polonia Restituta"), członek PZPR od 1969 roku;
• Mieczysław Trzeciak (Sekretarz Generalny stowarzyszenia);
• Józef Kossecki ("sekretarz d/s propagandy" stowarzyszenia), cybernetyk społeczny;
• Zdzisław Ciesiołkiewicz, przewodniczący Klubu Przyjaciół 1. Armii Wojska Polskiego "Grunwald" im. gen. Zygmunta Berlinga;
• Zygmunt Walter-Janke, w czasie II wojny światowej dowódca Obszaru Śląskiego AK;
• Kazimierz Studentowicz, działacz katolicki i chadecki, polityk przedwojennego Stronnictwa Pracy;
• Kazimierz Ćwójda, były oficer Wojska Polskiego;
• Stanisław Skalski, generał, as polskiego lotnictwa;
• Roman Moraczewski, profesor SGGW;
• Tadeusz Bednarczyk, pułkownik AK;
• Jan Marszałek, pisarz i poeta;
• Bogusław Rybicki, redaktor naczelny "Tygodnika Ojczyzna";
• Napoleon Siemaszko, działacz narodowo - katolicki, założyciel Instytutu Historycznego im. Romana Dmowskiego;
• Franciszek Cymbarewicz, generał brygady;
• Władysław Wójcik, działacz przedwojennego Stronnictwa Narodowego;
• Ignacy Łakomiec, poseł na sejm PRL, publicysta i działacz narodowo-lewicowy;
• Edward Prus, profesor historii, politolog;
• Wojciech Kornowski, działacz Konfederacji Pracodawców Prywatnych;
• Wit Gawrak, lewicowy dziennikarz, pisarz, poeta, organizator tzw. Kosynierów Obrońców Warszawy w 1939 roku.
• Tadeusz Walichnowski, generał Ludowego Wojska Polskiego, politolog, historyk, prawnik.

Na szersze wody polityczne stowarszysznie wypłynęło 8 marca 1981 r., gdy w rocznicę wydarzeń marcowych z 1968 roku, obok obywającej się równolegle na Uniwersytecie Warszawskim sesji, w której uczestniczyli naukowcy, którzy po marcu 1968 opuścili Polskę (m.in. prof. Zygmunt Bauman), zorganizowało manifestację na Placu na Rozdrożu, upamiętniającą ofiary zbrodni stalinowskiego Urzędu Bezpieczeństwa w latach 1944-1956. Protestujący trzymali w rękach tablice z nazwiskami zamordowanych - m.in. generała Emila Fieldorfa "Nila", szefa Kedywu AK oraz ówczesnych prokuratorów, którzy skazywali ich na śmierć. Ideą demonstracji było odwrócenie uwagi od rocznicy marca 1968 i chęć skompromitowania Solidarności poprzez wskazanie na rzekome żydowskie pochodzenie działaczy Komitetu Obrony Robotników. Było to kontynuacja propagandy "moczarowskiej" z 1968, obarczającej Żydów winą za zbrodnie stalinowskie.

Formalnym organem stowarzyszenia był wydawany co miesiąc "Biuletyn Informacyjny Zjednoczenia Patriotycznego Grunwald", a za blisko związany z jego środowiskiem uchodził tygodnik "Rzeczywistość". Stowarzysznie wchodziło jako "organizacja-członek" w skład PRON. Organizacja była finansowana przez MSW, a niektórzy członkowie jej władz byli współpracownikami SB lub kontrwywiadu.

W szczytowym okresie do "ZP Grunwald" należało około 1200 osób, w tym wielu wojskowych i oficerów MO (zwłaszcza rezerwistów i w stanie spoczynku), związanych ze środowiskiem "moczarowców". "ZP Grunwald" zdobyło wpływy w części zakładów pracy i w branżowych związkach zawodowych (np. w Hucie Warszawa). Po 1981 "ZP Grunwald" straciło poparcie władz komunistycznych, a wraz z nim swój pierwotny impet, ulegając dezintegracji i podziałom. Od połowy 1983 roku stowarzyszenie oprócz comiesięcznego biuletynu "Grunwald" zaczęło wydawać również książki, w tym fałszywki udające druki "drugiego obiegu" (np. Ciesiołkiewicza "Judeopolonia" i "Inwazja upiorów", wznowienia broszur antysemickich propagandzistów marca 68', jak Ida Martowa, Ryszard Gontarz). Po 1989 część jego działaczy pozostających aktywnymi politycznie związała się z różnymi odłamami ruchu narodowego, partią X Stana Tymińskiego, a później z Samoobroną. Kilku z nich - jak E. Prus, T. Bednarczyk, A.L. Szcześniak stali się ideologami Radia Maryja. Józef Kossecki, wynalazca taktyki wojny informatycznej z opozycją poprzez dezinformację - jest obecnie działaczem Akcji Katolickiej. Część dawnych działaczy ZP "Grunwald" publikowała w "Tygodniku Ojczyzna", a obecnie - w "Naszym Dzienniku".

[edytuj] Bibliografia i źródła

• Program ideowy Zjednoczenia Patriotycznego "Grunwald", Warszawa 1990, druk ulotny.
• S. Cenckiewicz, Endekoesbecja, „Aparat Represji w Polsce Ludowej, 1944-89” 2007 nr 5
• J. Tomasiewicz, Ugrupowania neoendeckie w III RP, Toruń 2003.