Stanisław Rolbieski

Z Wikipedii

Stanisław Jan Rolbieski (ur. 11 listopada 1873 w Broniszewicach, powiat pleszewski, zm. 20 października 1939 w Bydgoszczy), inżynier polski, założyciel fabryki "Kabel Polski" w Bydgoszczy.

Był synem urzędnika Piotra Aleksandra Rolbieckiego (nazwisko uległo zniekształceniu w dokumentach władz niemieckich) i Michaliny z Lipkowskich, bratem Wandy. Uczęszczał do gimnazjum humanistycznego w Bydgoszczy, był w okresie nauki szkolnej szykanowany za przynależność do "Sokoła". W latach 1896-1901 studiował na politechnice w Berlinie. Po studiach pracował w koncernie elktrotechnicznym AEG, a następnie w berlińskiej spółce akcyjnej "Deutsche Kabelwerke"; odbywał regularne podróże służbowe do Anglii. W 1919 osiadł w Bydgoszczy i od stycznia 1920 brał udział w przejmowaniu miasta z rąk niemieckich; pełnił funkcje sędziego pokoju i radcy miejskiego. Działał m.in. na rzecz spolszczenia przemysłu bydgoskiego poprzez wykup przedsiębiorstw z rąk niemieckich przez miasto. We wrześniu 1920 zainicjował utworzenie spółki akcyjnej "Kabel Polski" i osobiście kierował budową fabryki w Kapuściskach Dolnych na peryferiach Bydgoszczy; po ukończeniu budowy w grudniu 1922 został dyrektorem, ale wkrótce złożył rezygnację i skoncentrował się na pracy w innym przedsiębiorstwie - spółce akcyjnej "Karbid Wielkopolski" (gdzie również był dyrektorem). Przyczynił się do rozbudowy i znacznego rozwoju "Karbidu".

Działał społecznie m.in. w Towarzystwie Przyjaciół Szkoły Podchorążych w Bydgoszczy i Związku Obrony Ziem Zachodnich, przyczynił się do akcji zarybienia Brdy przez bydgoski Instytut Rolniczy (w ramach akcji zagospodarowywania nieużytków). W latach 1926-1924 nosił godność honorowego wicekonsula Szwecji w Bydgoszczy. Był odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim Orderu Polonia Restituta oraz Złotym Krzyżem Zasługi.

Zrezygnował z ewakuacji z miasta zajętego przez Niemców po wybuchu II wojny światowej. Oskarżony o wywiezienie cennych części maszyn fabrycznych, a także o wysadzenie tamy fabrycznej i mostu na Brdzie, został w październiku 1939 aresztowany i po kilku godzinach zamordowany wraz z żoną i synem. Był żonaty z Emilią z Wik-Czarnowskich (od 1906), oprócz straconego w 1939 syna Romana Aleksandra (ur. 1908, sędziego w Inowrocławiu) miał córkę Stellę Marię (historyczkę, żonę pułkownika Zbigniewa Szacherskiego).

Źródła:

• Polski Słownik Biograficzny, tom XXXI, 1989 (artykuł opracowany przez redakcję)