Stanisław Supruniuk

Z Wikipedii

Stanisław Supruniuk (Stanisław Suproniuk) (ur. 1919) - były szef Urzędów Bezpieczeństwa w Nisku, Krośnie i Gdyni.

W czasie wojny był nauczycielem w rosyjskiej szkole oraz walczył w radzieckim oddziale partyzanckim dowodzonym przez gen. Iwana Gregorowicza. 21 września 1944 z poręczenia NKWD Supruniuk objął stanowisko szefa Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa w Nisku koło Stalowej Woli. 30 stycznia 1946-6 stycznia 1947 był szefem PUBP w Krośnie, 15 lutego-1 października 1947 pełnił obowiazki szefa Miejskiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Gdyni, 1 października 1947-31 stycznia 1948 był szefem PUBP w Gdyni, a 1 lutego 1948-30 kwietnia 1949 - szefem PUBP w Elblągu. 1 maja 1949-15 kwietnia 1950 był naczelnikiem Wydziału V WUBP w Gdańsku, a od 22 września - także naczelnikiem Wydziału I tegoż Urzędu.

Według świadków w Nisku Supruniuk uczestniczył w torturowaniu żołnierzy AK oraz NSZ, którzy byli później na jego rozkaz zabijani lub przekazywani NKWD. Część żołnierzy przekazanych NKWD została rozstrzelana, część wywieziona do radzieckich obozów pracy (m.in. Burowiczi), gdzie duża część zmarła.

W 1947 z rozkazu Suprunika zamordowana została Janina Oleszkiewicz, żona Jana Oleszkiewicza dowódcy lokalnego oddziału NSZ (wówczas w siódmym miesiącu ciąży). Po wydaniu na Supruniuka wyroku śmierci i dwukrotnych nieudanych próbach wykonania w 1947 roku został on przeniesiony do UB w Gdyni, gdzie doprowadził do skazania na śmierć Cezarego Strużyńskiego, dowódcy lokalnego zgrupowania AK) oraz na długoletnie więzienie trzydziestu innych żołnierzy tej formacji.

W latach 1953-1954 uczył się w szkole dyplomacji im. Marchlewskiego, później pracował jako sekretarz misji wojskowej przy ambasadzie w Berlinie, następnie w Pradze. Po wojnie członek Rady Krajowej Żołnierzy Armii Ludowej.

W 1999 roku odznaczony przez prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Decyzja o przyznaniu odznaczenia była oprotestowywana przez działaczy Radykalnej Akcji Antykomunistycznej (RAAK), którzy złożyli doniesienie do tarnobrzeskiej prokuratury. W 2001 roku prezydent podjął decyzję o pozbawienia Supruniuka orderu na podstawie "wprowadzenia w błąd przez niepodanie istotnych okoliczności" dotyczących odznaczonego^[1].

W tym samym roku do prokuratury został skierowany wniosek o ściganie Supruniuka za zbrodnie na narodzie polskim, do którego obserwacji prezydent Aleksander Kwaśniewski przydzielił Ryszarda Kalisza. W odrębnych procesach wytoczonych w Krośnie i Gdyni przez osoby przez niego poszkodowane postawiono Supruniukowi łącznie 80 zarzutów. Świadkami w procesie Supruniuka są byli partyzanci m.in. Skarbmir Socha (oskarżyciel posiłkowy) oraz Stefan Sęk. W 2002 roku Skarbmir Socha złożył do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka skargę w sprawie "ochraniania przez państwo polskie komunistycznych zbrodniarzy" przez celowe przewlekanie procesów i utrudnianie postępowania^[2].

W 2005 roku Supruniuk był jednym z sygnatariuszy apelu "przeciwko prowokacjom wobec Kuby" wystosowanego przez marksistowską Grupę na rzecz Partii Robotniczej^[3]. W 2008 roku proces Supruniuka nadal nie został zakończony^[4].