Stasys Raštikis
Z Wikipedii
Stasys Raštikis (ur. 13 września 1896 w Kurszanach koło Szawli, zm. 3 maja 1985 roku w Los Angeles) - litewski generał i naczelny wódz Litwy, po 1945 roku działacz litewskiej emigracji w USA i dziennikarz.
W 1915 roku zaciągnął się na ochotnika do armii rosyjskiej. Jeszcze w trakcie I wojny światowej ukończył szkołę militarną w Tbilisi, po czym powrócił na Litwę, gdzie walczył przeciwko wojskom polskim i bolszewickim.
W latach 1925-29 studiował na Uniwersytecie Witolda Wielkiego w Kownie, później kształcił się w akademii wojskowej w Niemczech.
W 1934 roku awansował na szefa sztabu generalnego, w 1937 roku prezydent Smetona mianował go generałem brygady.
Od stycznia 1935 do 1940 roku był naczelnym wodzem wojska litewskiego. Od marca do grudnia 1938 roku sprawował również funkcję ministra obrony narodowej. Po zwolnieniu ze stanowiska został rektorem Akademii Wojskowej im. Witolda Wielkiego (1940).
Po włączeniu Litwy do ZSRR emigrował do Niemiec, po 1949 roku osiadł w USA, gdzie zmarł w Los Angeles na wiosnę 1985 roku.
Na emigracji w Ameryce zajmował się dziennikarstwem: publikował w litewskich gazetach "Karo archyvas", "Mūsų žinynas", "Karys", "Trimitas", "Lietuvių archyvas", "Dirva" i"Tėvynės sargas".
Po 1990 roku jego szczątki zostały przeniesione na Litwę.
Raštikis był związany rodzinnie z prezydentem Smetoną - jako mąż córki starszego brata prezydenta Motiejusa Smetony.
6 maja 1939 roku złożył wizytę w Polsce, przyjęty z honorami przez marszałka Rydza-Śmigłego i prezydenta Mościckiego i odznaczony Orderem Polonia Restituta I Klasy.
Postać kontrowersyjna - w czerwcu 1940 roku opowiedział się na naradzie u prezydenta Smetony przeciwko stawieniu zbrojnego oporu wobec sowieckiego ultimatum, mimo że przez kilka poprzednich lat uspokajał litewskie władze co do stanu obronności państwa.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Bibliografia
- Zubiński T., "Ciche kraje", Rzeszów 2006, ISBN 83-88845-63-2
- Łossowski P., "Stosunki polsko-litewskie 1921-1939", Warszawa 1997 ISBN 8386301406
