Statek półzanurzalny
Z Wikipedii
Statek półzanurzalny jest samowystarczalną jednostką morską posiadającą możliwość częściowego zanurzenia kadłuba i ponownego jego wynurzenia, dzięki czemu uzyskuje większą stabilność niż zwykłe statki, lecz musi być poddawana ciągłej kontroli i korygowaniu. W przeciwnieństwie do łodzi podwodnych zanurzana jest jedynie część - nie całość. Jednostkami półzanurzalnymi głównie transportuje się obiekty posiadające własną pływalność.
Spis treści |
[edytuj] Rodzaje statków półzanurzalnych
[edytuj] Turystyczne obserwacje podwodne
Przykładowym statkiem do zastosowań tego typu jest "Finding Nemo Submarine Voyage" z parku rozrywki Disneyland. Składa się z powierzchniowego statku przypominającego wynurzony okręt podwodny. Pasażerowie wchodzą na pokład i siadają na swoich miejscach, znajdując się poniżej linii wody. Stamtąd rozciąga się widok na podwodne atrakcje. Stwarza to iluzję podróży łodzią podwodną. Podobne statki są używane podczas wycieczek po rafach koralowych.
[edytuj] Głębokomorskie badania naukowe
Nachylający się statek został zaprojektowany jako stabilna platforma na wzburzone morza. Posiada tradycyjne dziób i rufę, które połączone zostały rurkowatą konstrukcją. W odróżnieniu od konwencjonalnego statku rufa jest zbudowana z platform, drabin i wyposażenia nadającego się do użytku, gdy przód statku jest zanurzony, ustawiając cały statek w pozycji pionowej, dziobem w kierunku dna, z rufą wysoko ponad powierzchnią wody. Wąska rurowa część przenosi na statek bardzo małe siły w warunkach silnego falowania (rozkołysu), dzięki czemu platforma jest dużo stabilniejsza od tradycyjnego statku.
[edytuj] Wojsko
Pochodzący z czasów amerykańskiej wojny secesyjnej statek wojenny USS "Monitor" uważany jest za przodka jednostek półzanurzalnych. Posiadał niewielką burtę wolną (odległość pomiędzy pokładem a poziomem wody) a maszynownia, zbiorniki z paliwem i pomieszczenia załogi znajdowały się pod wodą, jedynie niewielka sterownia, wieża strzelnicza i komin wystawały ponad płaski pokład. Jako że nie zmieniał poziomu zanurzenia poprzez pobieranie lub upuszczanie wodnego balastu, nie może być postrzegany jako okręt w pełni półzanurzalny.
USS "Spuyten Duyvil" z 1864 r. był półzanurzalny w pełnym znaczeniu - stanowił system obronny z możliwością nabierania balastu poprzez napełnianie zbiorników, dzięki czemu obniżał profil i mógł ukradkowo atakować inne jednostki. Podobnie jak USS "Monitor" posiadał szereg innowacji jak np. nakierowalne i wydłużalne drzewce do rozstawiania min morskich pod celem. Mały przekrój poprzeczny na linii wody zapewnia jednostce stabilność. Łodzie podwodne potrafią być niezwykle skuteczne podczas operacji podwodnych, ponieważ nie wytwarzają fali dziobowej. Stworzono prototyp składający się z dwóch obiektów przypominających łodzie podwodne, umiejscowionych poniżej poziomu wody, z opływowymi konstrukcjami metalowymi wspierającymi całość. Takie rozwiązanie, w zależności od wielkości jednostki, zapewniało zarówno wysoką sprawność jak i stabilne działanie na wzburzonych morzach
Przedsiębiorstwo Lockheed zaprojektowało i zbudowało statek "Sea Shadow" w wielu aspektach spełniający powyższy opis. Zamiast opierania konstrukcji na metalowych słupach, została ona przytwierdzona do kadłuba za pomocą ciągłych elementów z pochyłymi bokami - całość tworzy strukturę mniej widzialną dla radarów.
[edytuj] Transport
Półzanurzalny statek ciężarowy, zwany też flo/flo (ang. float-on/float-off - wpłyń/wypłyń) ma nisko położony, długi pokład pomiędzy nadbudówką dziobową a maszynownią na rufie. Napełnienie zbiorników balastowych powoduje zanurzenie dolnego pokładu pod powierzchnię wody, pozwalając na umieszczenie nad nim innych statków, platform wiertniczych lub dowolnego pływającego ładunku. Po wypompowaniu wody ze zbiorników pokład z ładunkiem unosi się ponad wodę. Dla utrzymania równowagi zbiorniki mogą być napełnione nierównomiernie.
Największym odbiorcą usług flo/flo jest przemył naftowy. Statek półzanurzalny potrafi przetransportować platformę wiertniczą z miejsca jej konstrukcji do miejsca wydobycia w czterokrotnie mniejszym czasie niż potrzebowałaby na to platforma z własnym napędem - szybkie przemieszczanie platform pozwala na znaczne oszczędności.
Marynarka wojenna USA użyła statków półzanurzalnych do transportu swoich dwóch uszkodzonych okrętów. Pierwszym była fregata rakietowa USS "Samuel B. Roberts" (FFG 58), niemal zatopiona przez minę morską w centrum Zatoki Perskiej 14 kwietnia 1988 r. Fregata została przetransportowana przez Dubaj do Newport w Rhode Island przez statek Mighty Servant II [1]. Dwanaście lat później transportowiec Blue Marlin zabrał niszczyciel rakietowy USS "Cole" (DDG 67) z Adenu w Jemenie do Pascagouli w stanie Mississippi, po tym, jak okręt został uszkodzony w ataku bombowym 12 października 2000 r. Czarterowano również inne statki w celu transportu mniejszych jednostek, zwykle trawlerów lub statków patrolowych - marynarka nie posiada własnych statków flo/flo.
W 2004 r. Blue Marlin przeniósł największą na świecie platformę wiertniczą, BP Thunder Horse, ze stoczni w Korei do Corpus Christi w Teksasie[2].
Wiele z największych statków, wliczając Mighty Servant I, Blue Marlin i Black Marlin są własnością firmy Dockwise. W 2004 r. Dockwise powiększyła pokład Blue Marlin, czyniąc go największym transportowcem świata. Dwa statki firmy zostały zniszczone: Mighty Servant II wywrócił się po zderzeniu z podwodną przeszkodą w Indonezji w listopadzie 1999 r. Mighty Servant III zatonął po wyładowaniu modułu wiertniczego Aleutian Key na wodach przybrzeżnych Angoli w grudniu 2006 r.
[edytuj] Wiertnictwo przybrzeżne
Inny rodzaj jednostek pólzanurzualnych, wynaleziony przez Bruce'a Collipa z Shell[3], stosowany jest w wiertnictwie przybrzeżnym. Do odwiertów na głębokości do 30 metrów używano platform przytwierdzonych do dna. Kiedy pojawiło się zapotrzebowanie na odwierty w Zatoce Meksykańskiej na głębokości do 130 metrów, przedsiębiorstwa wiertnicze stworzyły pierwsze platformy samopodnośne. Pierwsza półzanurzalna platforma pojawiła się przypadkowo w 1961 r. W Zatoce Meksykańskiej Blue Water Drilling Company posiadała i obsługiwała na zlecenie Shell czterokolumnową jednostkę podwodną Blue Water Rig No.1. Jej pontony okazały się niewystarczające do podtrzymania platformy z magazynami, została więc odholowana przy zanurzeniu sięgającym wysokości pomiędzy wierzchołkami ponotonów a spodem pokładu. Zaobserwowano wtedy, że przy takim zanurzeniu ruchy platformy są wystarczająco małe do użytkowania jej jako jednostki nawodnej. Od tego czasu projektuje się platformy bazujące właśnie na takiej zasadzie.
Platformy półzanurzalne są stabilnymi jednostkami służącymi do poszukiwań surowców i wierceń. Posiadają własny napęd (pędniki azymutalne z dynamicznym pozycjonowaniem) lub przemieszcza się je za pomocą holowników i zakotwicza.
[edytuj] Okręty dźwigowe
Zalety omawianych jednostek zostały zauważone w przemyśle konstrukcji przybrzeżnych. W 1978 r. firma Heerema zbudowała statki Balder i Hermod - półzanurzalne jednostki dźwigowe składające się z dwóch dolnych kadłubów (pontonów), trzech kolumn na każdym z kadłubów i kadłubu górnego. Następnie J. Ray McDermott i Saipem wprowadzili statki tego samego typu; jednostki DB-102 (znana też jako Thialf) oraz Saipem 7000 mogą podnieść odpowiednio 14200 i 14000 ton. Podczas przewozu statek dźwigowy jest pozbawiany balastu aż do zanurzenia, w którym jedynie część dolnego kadłubu znajduje się po wodą. Przy podnoszeniu nabiera balastu, a dolny kadłub schodzi zupełnie pod wodę. Efekt falowania ulega zredukowaniu. Wysoka stabilność osiągalna jest poprzez dalekie rozmieszczenie kolumn - w ten sposób jednostka zdolna jest do podnoszenia bardzo ciężkich ładunków.
[edytuj] Odniesienia
- ↑ Navybook, NO HIGHER HONOR: Photo: USS Roberts Aboard Mighty Servant II (ang.)
- ↑ Dockwise, ARRIVAL OF THUNDER HORSE PDQ A NEW MILESTONE AND ERA FOR THE OIL & GAS INDUSTRY (ang.)
- ↑ Ocean Star, Bruce G. Collipp (ang.)
[edytuj] Odnośniki zewnętrzne
- przedsiębiorstwo Dockwise (ang.) - informacje nt. wielu półzanrzualnych transportowach,
- galeria Navybook (ang.) - zdjęcia z transportowania okrętu USS Samuel B. Roberts (FFG 58) przez statek Mighty Servant II,
- wielotematyczny blog Forgonazos (hiszp./ang.) - zbiór zdjęć jednostek półzanurzalnych,
- wielotematyczny blog Forgonazos (hiszp./ang.) - zbiór zdjęć i odnośników dot. FLIPa, nachylającego się statku.
