Stećak

Z Wikipedii

Stećak (l. mn. stećci) – późnośredniowieczny rzeźbiony nagrobek kamienny z terenu Bośni i Hercegowiny.

Najstarsze znane stećci są datowane na XIV wiek; największa z rozległych nekropolii tego typu znajduje się w miejscowości Radimlja. Kształtem do złudzenia przypominają antyczne sarkofagi, są jednak monolitami i nie kryją wewnątrz trumien ani szczątków. Wbrew panującej niegdyś opinii stećci były stawiane w miejscach pochówku zarówno członków Kościoła bośniackiego, jak i katolików oraz prawosławnych.

Podzielone na kwatery ściany boczne nagrobków bośniaccy artyści średniowieczni zwykli zdobić płaskimi reliefami. Do najczęstszych wątków ornamentyki zalicza się:

• motywy geometryczno-roślinne (przejęte ze zdobnictwa tkanin);
• sceny z życia rycerskiego: polowania, turnieje, orszaki konne, uczty (także przejęte ze sztuki tekstylnej);
• proste, prymitywne motywy ludowe z uproszczonymi sylwetkami ludzkimi.

Te unikatowe nagrobki kamienne, na których samotne okazy wciąż można natknąć się w dzikich i górzystych rejonach, są świadectwem kwitnącej kultury dawnej Bośni i przywołują swą obecnością mroczną atmosferę bałkańskiego średniowiecza.

[edytuj] Bibliografia

• Wojsław Molé, Stećci [w:] Słownik Starożytności Słowiańskich, red. Władysław Kowalenko, Gerard Labuda, Tadeusz Lehr-Spławiński, t. 5, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1975, s. 138.
• John Van Antwerp Fine, The Late Medieval Balkans: A Critical Survey from the Late Twelfth Century to the Ottoman Conquest, University of Michigan Press, Ann Arbor 1987, s. 626.