Stocznia Schichaua w Gdańsku
Z Wikipedii
Stocznia Schichaua w Gdańsku (niem. Schichau-Werft Danzig) - stocznia w Gdańsku, funkcjonująca w latach 1891-1945, założona przez Ferdinanda G. Schichaua. Była jedną z najważniejszych stoczni budujących okręty wojenne w Niemczech.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Niemiecki przemysłowiec Ferdinand Gottlob Schichau (1814-1896) utworzył w 1855 stocznię w Elblągu. Ponieważ stocznia dobrze prosperowała, ale w miarę rozwoju zakładu, położenie Elbląga stało się przeszkodą tamującą możliwość budowy większych statków i okrętów, Schichau zdecydował otworzyć filię swojego przedsiębiorstwa w Gdańsku. 14 lutego 1889 zakupił w Gdańsku teren o powierzchni 50 ha, w sąsiedztwie Stoczni Cesarskiej i linii kolejowej. Nierówny i bagnisty teren wymagał niwelacji, podwyższenia i umocnienia. W 1890 Schichau przystąpił do budowy zakładu, która szła sprawnie. W pierwszym etapie wybudowano dwie pochylnie i basen wyposażeniowy, później zakład się rozwinął. Stocznia kooperowała z zakładem elbląskim. Już w 1891 wyposażono w stoczni kadłub torpedowca "Pelican" dla Austro-Węgier, zbudowany w Elblągu.
Stocznia w Gdańsku oficjalnie rozpoczęła działalność w styczniu 1892. Pierwszym okrętem zbudowanym w niej od początku był mały krążownik "Gefion" dla marynarki Niemiec, wodowany 31 maja 1893.
Stocznia szybko zyskała liczne zamówienia Marynarki Cesarskiej na okręty oraz armatorów prywatnych na duże statki handlowe. od 1903 budowano też na eksport - głównie dla Rosji i państw skandynawskich. Na jej korzyść działała tania siła robocza na wschodzie ówczesnych Niemiec. W efekcie, przedsiębiorstwo Schichaua stało się na przełomie XIX i XX w. największą niemiecką stocznią prywatną obok Germaniawerft Kruppa w Kilonii.
Jako pierwsze duże okręty zbudowano pancerniki "Kaiser Barbarossa" i "Wettin". W 1908 wodowano krążownik "Kolberg", jako pierwszy okręt napędzany turbinami parowymi zbudowanymi przez przedsiębiorstwo Schichau. W 1915 zwodowano największy okręt tam zbudowany - drednot "Baden" (wyporność 32.200 ton). W 1917 zwodowano kadłub jeszcze większego krążownika liniowego SMS Graf Spee (35.300 t), który jednak nie został ukończony.
Po I wojnie światowej stocznia znalazła się na terenie Wolnego Miasta Gdańska, co pociągnęło zerwanie ścisłych więzi z zakładem w Elblągu. Zakaz budowy w WM Gdańsku okrętów wojennych oraz upadek rynku rosyjskiego źle wpłynęły na sytuację stoczni, lecz przetrwała ona, budując statki handlowe. W 1922 ukończono dla Wielkiej Brytanii statek pasażerski "Columbus", wodowany jeszcze w 1913, będący największym statkiem zbudowanym w Gdańsku (33.526 BRT, służył następnie jako "Homeric"). Drugi statek bliźniaczy, zwodowany w 1922, także pod nazwą "Columbus", był przez kilka lat największym statkiem niemieckim.
Pod koniec lat 20. produkcja zaczęła wzrastać. Z powodu niewykorzystanych jednak w pełni mocy, stocznia zajmowała się też remontami. Z powodu zakazu budowy okrętów w WM Gdańsku, budowała jedynie pod koniec lat 30. jednostki pomocnicze dla niemieckiej marynarki Kriegsmarine, m.in. okręty zaopatrzeniowe.
Po wybuchu II wojny światowej i wcieleniu Gdańska do Niemiec w 1939, stocznia stała się jednym z głównych ośrodków produkcji okrętów podwodnych. W stoczni zbudowano 64 U-Booty typu VII i 30 okrętów typu XXI przed zdobyciem miasta przez armię radziecką w 1945.
Podobno stocznia przetrwała wojnę w dobrym stanie, ale potem jej wyposażenie zostało w całości wywiezione do ZSRR.[potrzebne źródło]
Po II wojnie światowej została połączona z sąsiadującą dawną państwową stocznią cesarską w Stocznię Gdańskką. Obecna brama nr 3 Stoczni Gdańskiej jest dawną główną bramą Stoczni Schichaua, a tzw. basen Konopnickiej jest pierwszym basenem wyposażeniowym stoczni Schichaua.
[edytuj] Okręty zbudowane w stoczni Schichaua
[edytuj] Drednoty
- SMS Oldenburg zwodowany 1910, wyporność 24700 ton, 12 dział 305 mm
- SMS König Albert zwodowany 1912, wyporność 27000 ton, 10 dział 305 mm
- SMS Baden zwodowany 1915, wyporność 32200 ton, 8 dział 381 mm
[edytuj] Krążowniki liniowe
- SMS Lützow zwodowany 1913, wyporność 31500 t, 8 dział 305 mm
- SMS Graf Spee zwodowany 1917 ale nieukończony, wyporność 35300 t, 8 dział 350 mm
[edytuj] Przeddrednoty
- SMS Kaiser Barbarossa zwodowany 1900, wyporność 11785 t, 4 działa 240 mm, 18 dział 150 mm
- SMS Wettin zwodowany 1901, wyporność 12798 t,4 działa 240 mm, 18 dział 150 mm
- SMS Elsass (typu Braunschweig) zwodowany 1903, wyporność 14394 t, 4 działa 280 mm, 14 dział 170 mm
- SMS Lothringen (typu Braunschweig) zwodowany 1904, wyporność 14394 t, 4 działa 280 mm, 14 dział 170 mm
- SMS Schlesien zwodowany 1906, wyporność 14218 t, 4 działa 280 mm, 14 dział 170 mm
[edytuj] Lekkie krążowniki
- SMS Kolberg zwodowany 1908, wyporność 4915 t, 12 dział 105 mm
- SMS Pillau zwodowany 1914, wyporność 5252 t, 8 dział 150 mm
- SMS Elbing zwodowany 1914, wyporność 5252 t, 8 dział 150 mm
- Nowik - zwodowany 1900, wyporność 3080 t, 6 dział 120 mm
[edytuj] Źródła
- Andrzej Nitka: Przedsiębiorstwo stoczniowe F. Schichau. Elbląg-Piława-Gdańsk-Ryga-Królewiec. Zarys dzijów 1837-1945 w: Morze, Statki i Okręty nr 6/2007
