Stroszek (film)

Z Wikipedii

Stroszek – dramat niemiecki z 1976 roku w reżyserii Wernera Herzoga, wyprodukowany przez jego firmę Werner Herzog Filmproduktion w koprodukcji z niemiecką telewizją ZDF. Budżet filmu wyniósł 905.000 marek. Film miał światową premierę 20 maja 1977 w Monachium. Stroszek zdobył Specjalną Nagrodę na festiwalu w Taorminie w 1977^[1].

Spis treści 1 Fabuła 2 Produkcja 3 Muzyka 4 Recepcja 5 Przypisy 6 Bibliografia 7 Linki zewnętrzne

[edytuj] Fabuła

Akcja filmu osadzona jest w pierwszej jego części w Berlinie lat 70. XX w., co było nowością jeżeli chodzi o filmy fabularne tego reżysera, bowiem Herzog osadzał je wcześniej w raczej trudnej do jednoznacznego sprecyzowania przeszłości (był to najczęściej okres romantyzmu). Bohaterami opowieści są: uliczny grajek Bruno Stroszek (w tej roli naturszczyk Bruno S., który wcześniej wystąpił w tytułowej roli w filmie Herzoga Zagadka Kaspara Hausera), jego przyjaciółka Eva (w tej roli Eva Mattes nagrodzona Złotą Palmą na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes za jej drugoplanową rolę w Woyzecku) oraz sąsiad Bruna, staruszek zainteresowany zwierzęcym magnetyzmem Scheitz (Clemens Scheitz znany z Zagadki Kaspara Hausera, Szklanego serca oraz Nosferatu wampira).

Bruno wychodzi z więzienia, do którego trafił za rozboje spowodowane m.in. nadużywaniem alkoholu. Wcześniej prawie całe swoje dzieciństwo spędził w różnego rodzaju zakładach poprawczych, co spowodowało, że nie potrafi odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Będzie to tym trudniejsze, że Stroszek musi pomóc poniżanej prostytutce Evie i stawić czoła jej sutenerom. Z pomocą przychodzi sąsiad Scheitz, który proponuje wyjazd do Ameryki - do Wisconsin, gdzie mieszka jego rodzina.

Druga część filmu ukazuje zmagania bohaterów w nowym kraju. Bruno zostaje mechanikiem u kuzyna Scheitza (w tej roli prawdziwy mechanik Clayton Szlapinski), Eva otrzymuje pracę w przydrożnej restauracji. Niestety ucieczka od wcześniejszego życia bohaterów okazuje się niemożliwa. Dom zakupiony dzięki kredytowi zostaje (po niespłaceniu należności) zlicytowany (w roli licytatora występuje znany z filmu dokumentalnego Herzoga How Much Wood Would a Woodchuck Chuck Ralph Wade). Staruszek Clemens oznajmia że to międzynarodowy spisek.

Każdy z bohaterów wchodzi ponownie w społeczne role od których chciał uciec: Eva odjeżdża z kierowcą samochodowym, Bruno i Scheitz okradają miejscowego fryzjera. Policja zatrzymuje towarzysza Stroszka, a on sam wyrusza w swoją ostatnią podróż skradzionym samochodem. Gdy jego samochód się psuje, Bruno ustawia go tak, by ten kręcił się w kółko, sam wypija ostatni toast i - po uruchomieniu wyciągu narciarskiego - strzela sobie w głowę. Film kończy długa sekwencja przedstawiająca tańczące zwierzęta (m.in. kurczaki) porażane w tym celu prądem. Polski krytyk filmowy Jacek Szczerba napisał w "Gazecie Wyborczej" : "No i przede wszystkim finałowa sekwencja samotnej wędrówki Stroszka, wędrówki po śmierć. Ta jest najzwyczajniej w świecie porażająca. Wesołe miasteczko, gdzie Stroszek strzela sobie w łeb, tamtejsze "gry automatyczne" ze zwierzętami porażanymi prądem i samochód ustawiony przez Stroszka tak, by jeździł w kółko, mogą śnić się po nocach"^[2].

[edytuj] Produkcja

Lokacje

Film kręcono w Berlinie i okolicach (pierwsza jego część) oraz w Plainfield i w Madison w stanie Wisconsin (druga część). Reżyser skorzystał z pomocy miejscowej ludności, aby wcieliła się w niektóre postaci z jego filmu (w filmie grają prawdziwi sutenerzy, mechanicy, bankowcy itd.).

Obsada

Herzog spotkał mechanika Claytona Szlapinskiego, gdy zepsuł się mu samochód w miasteczku gdzie pracował Szlapinski. Potem reżyser poprosił go o zagranie w filmie. Ciekawostkę stanowi fakt, że Herzog przebywał tam, by filmowiec Errol Morris pokazał mu grób matki seryjnego mordercy Eda Geina.

Ciekawostki

• W filmie wykorzystano instrumenty naprawdę należące do Bruna S., który zakupił je za pieniądze otrzymane za rolę w Zagadce Kaspara Hausera.
• Werner Herzog wyznał w komentarzu do amerykańskiego wydania DVD, że nikt z członków jego ekipy nie chciał patrzeć na porażane prądem zwierzęta. Dlatego to Herzog sam nakręcił ostatnie ujęcia przedstawiające tańczące kurczaki^[3].
• Herzog wyznał, że obiecał Brunowi S. tytułową rolę w filmie Woyzeck, ale powierzył ją Klausowi Kinskiemu. Dlatego aby pocieszyć Bruna, napisał w kilka dni scenariusz do Stroszka^[4].

[edytuj] Muzyka

W filmie wykorzystano następujące utwory muzyczne: On My Way Down to Phoenix Cheta Atkinsa, Old Lost John Sonny'ego Terry, The Last Thing on My Mind Toma Paxtona, utwory Ludwiga van Beethovena: Arioso i Mondscheinsonate, oraz walc anonimowego autora z ok. 1890 roku^[5].

[edytuj] Recepcja

Niezwykle szanowany amerykański krytyk Roger Ebert nazwał Stroszka "jednym z najbardziej zwariowanych filmów" a także "jednym z największych" jakie według niego powstały^[6]. Film otrzymał 100% pozytywnych recenzji na stronie Rotten Tomatoes, zajmującej się zamieszczaniem recenzji z najbardziej opiniotwórczych gazet jakie wydawane są na terenie Stanów Zjednoczonych.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Tadeusz Sobolewski, "Za duży blask", Kraków, Wydawnictwo Znak, 2004, ISBN 83-240-0387-8.
• Roger Ebert, "The Great Movies II", New York, Broadway Book, 2005, ISBN 0-7679-1950-5

[edytuj] Linki zewnętrzne

• [1] Strona polskiego portalu filmowego, poświęcona "Stroszkowi"