Strzyżów (województwo lubelskie)

Z Wikipedii

Późnobarokowy pałac z XVIII wieku. Zbudowany w latach 1762-1786 przez księstwo Ludwikę Honoratę oraz Stanisława Lubomirskich, następnie przebudowany w 1836 roku po pożarze przez rodzinę Ożarowskich. Po obu stronach pałacu stoją pawilony z II połowy XVIII wieku, zachodni pełnił funkcję kaplicy, wschodni z kolei służył jako lamus. Po zakończeniu II wojny światowej pałac był siedzibą Wojsk Ochrony Pogranicza. Od początku lat 60., aż do dnia dzisiejszego w pałacu mieści się biuro Cukrowni Strzyżów.

Zabudowania cukrowni z 1897 r.

Pierwsze informacje o wsi pojawiają się w staroruskich hramotach. Dokument ten wspomina o nadaniu wsi w roku 1376 przez księcia Jerzego Chełmskiego władyce chełmskiemu (dokument ten uważany jest za sfałszowany). Prawdopodobnie Władysław Jagiełło nie uznał tego nadania, gdyż wieś pozostała własnością królewską. Dopiero w roku 1462 król Kazimierz Jagiellończyk nadał Strzyżów Janowi Łażniewskiemu. W roku 1493 wnuk Jana, także Jan, oprawił swojej żonie 800 grzywien posagu i wiana na Steniatynie i Strzyżowie.

Według rejestru z 1531 we wsi znajdowała się cerkiew oraz młyn. Pierwsza źródłowa wzmianka o cerkwi w Strzyżowie pochodzi z 1507 roku. Kolejną cerkiew wybudowano w 1724 roku, a w 1817 roku kolejną na miejsce dotychczasowej. W 1875 roku po likwidacji unickiej diecezji chełmskiej, cerkiew została zamieniona na prawosławną. Drewniana cerkiew z 1817 stoi do dnia dzisiejszego, aktualnie użytkowana jako kościół rzymskokatolicki.

W latach 1851-58 istniała w Strzyżowie parafialna szkoła unicka powstała po zlikwidowaniu wcześniejszej szkoły elementarnej. W pierwszej połowie XVIII wieku właścicielem Strzyżowa był starosta wołkowski Aleksander Pociej. Wieś jako wiano otrzymała jego córka Ludwika Honorata, od około 1740 roku zamężna z księciem Stanisławem Lubomirskim, wojewodą bracławskim, a później kijowskim. W latach 1762-1786 został zbudowany dwukondygnacyjny pałac, który zachował się do dnia dzisiejszego.

W XIX wieku funkcjonowała w Strzyżowie gorzelnia, a w 1899 roku powstała cukrownia, która w latach trzydziestych XX wieku wykupiła na licytacji dobra dworskie. W roku 1921 wieś zamieszkiwało 921 mieszkańców, w tym 687 Ukraińców oraz 68 Żydów, z kolei w osadzie fabrycznej cukrowni mieszkało 173 mieszkańców, w tym 43 Ukraińców i 6 Żydów. Podczas II wojny światowej bojówki UPA zniszczyły miejscową szkołę. Po wkroczeniu wojsk sowieckich, w 1944 roku istniejąca cerkiew została przemianowana na koścół rzymskokatolicki, pełniąc początkowo funkcję kościoła parafii Horodło. 10 lutego 1947 roku biskup lubelski Stefan Wyszyński powołał w Strzyżowie parafię pod wezwaniem Narodzenia Najświętrzej Marii Panny. W Strzyżowie znajduje sie rewniany kościół rzymskokatolicki (od 1947 roku) - dawniej cerkiew, zbudowana w 1817 roku w miejsce poprzedniej cerkwi (z 1724 roku). Jest to drewniana budowla, o konstrukcji zrębowej, jednonawowa, oszlowana, ze sklepieniem kolebkowym wewnątrz.

We wsi znajduje się cukrownia.

Często podaje się, że w jej okolicach znajduje się najbardziej wysunięty na wschód punkt Polski. Faktycznie znajduje się on 8 km na wschód od Strzyżowa, w zakolu Bugu we wsi Zosin, w okolicy przejścia granicznego na Ukrainę, do Uściługu.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie zamojskim.

To jest tylko zalążek artykułu związanego z woj. lubelskim. Jeśli możesz, rozbuduj go.