Symbole religijne
Z Wikipedii
Symbole religijne — symbole (archetypy, inscenizacje, gesty, dzieła sztuki, zjawiska naturalne ludzie lub rzeczy) stanowiące część kultu religijnego. Symbole używane lub jednoznacznie kojarzone z danym systemem wyznaniowym, którym niejednokrotnie przypisywane jest dodatkowe znaczenie mistyczne lub magiczne. Symbolem religijnym może stać się dowolne dające się doświadczyć zjawisko, któremu wiara nadaje nadnaturalne znaczenie. Symbol religijny często stanowi sakrum, a pewne zachowania w jego obecności są objęte tabu.
Dla osoby niewierzącej, która nie zna kontekstu danego symbolu, jego znaczenie dla wyznawców jest całkowicie niezrozumiałe i zaskakujące, co może prowadzić do konfliktów. Symbol religijny święty dla jednych osób, może innym wydawać się bez znaczenia. Obcy przybysz może przypadkiem naruszyć związane z nim tabu i w ten sposób narazić się na gniew wiernych, którzy sądzą, że w ten sposób obraził ich bóstwo. W innym przypadku ktoś może celowo "zbezcześcić" symbol własnej religii, aby wyrazić swoją niechęć wobec wiary, którą odrzucił.
W największych religiach świata pewne symbole zostały podniesione do znacznie wyższej rangi niż inne. Publiczne eksponowanie odpowiednich znaków lub wykonywanie określonych gestów jest obowiązkiem każdego wyznawcy a w ten sposób budowana jest tożsamość grupowa, która może zostać zachowana, nawet w przypadku emigracji wiernych do społeczeństwa wyznającego inną religię. Symbol religijny może pozwolić na uzyskanie pomocy od innych osób uważających go za święty. W zatomizowanym społeczeństwie podkreślenie w ten sposób swojej przynależności grupowej bardzo zwraca uwagę na zachowania niezgodne z zakazami religijnymi.
Forma symboli religijnych wywodzi się od rytuałów plemiennych obecnych w kulturze ludzkiej od tysiącleci. Do naszych czasów przetrwało wiele posążków, ozdób oraz malowideł, które w prehistorii stały się pierwszymi trwałymi symbolami religii. Obserwacja pierwotnych kultur wskazuje, że taką rolę mogły pełnić również specjalne gesty, śpiewy lub słowa. Posługiwanie się tymi samymi symbolami religijnymi stało się wyznacznikiem wspólnej przynależności grupowej. Obcy nie znający ich nadnaturalnego znaczenia, był w takim kontekście postrzegany jako wróg, którego należy nawrócić. W niektórych religiach symbole stały się kluczowe dla prowadzenia wojen religijnych. Nierzadko wojownicy szli do boju ze znakami swojej wiary wymalowanymi na ciałach lub na strojach.
Rozwój współczesnych religii doprowadził do powstania materialnych symboli wiary eksponowanych publicznie w celu podkreślenia przynależności do danej religii. W toku historii podlegały one uproszczeniom tak, aby łatwo dało się je rozpowszechniać. W efekcie prawie każda współczesna religia posługuje się jakimś przedmiotem, który stanowi widoczne oznaczenie świątyń, a często bywa także noszony przez wiernych. W niektórych wyznaniach taką rolę pełni specjalny element ubioru noszony w miejscach publicznych.
Laickie państwa europejskie obniżyły rangę symboli religijnych, które przestały pełnić rolę wspólnego wyznacznika danej społeczności. W części zostały ode zastąpione symbolami narodowymi. W demokratycznych społeczeństwach wprowadzono zasadę tolerancji religijnej oznaczająca konieczność poszanowania symboli danej wiary nawet, jeżeli się jej nie wyznaje. We współczesnym świecie sakrum otaczające symbole religijne zderza się z zasadą wolności słowa oraz artystycznej ekspresji.
| System wyznaniowy lub filozofia | Nazwa i wizerunek symbolu |
|---|---|
| Ayyavali | |
| Buddyzm | |
| Chrześcijaństwo | |
| Dżinizm | |
| Hinduizm | |
| Islam (w rzeczywistości symbol Kalifatu) | |
| Judaizm | |
| Religie pierwotne, etniczne, rodzimowiercze i neopogańskie |
|
| Shintō | |
| Sikhizm | |
| Taoizm |
