Synagoga Szacha w Holešovie

Z Wikipedii

Altanowa bima

Synagoga Szacha w Holešovie (czes. Šachova synagoga v Holešově) - synagoga znajdująca się w Holešovie, w Republice Czeskiej.

Jest obecnie jedyną synagogą w kraju należącą do tzw. polskiego typu, która przetrwała do dziś i jest określana jako unikat na skalę światową.

[edytuj] Historia

Gmina żydowska w Holešovie istniała już w XV wieku. Posiadała ona drewnianą synagogę, która spłonęła w 1560 roku. Niedługo później wzniesiono obecną budowlę. W 1615 roku dobudowano przedsionek, a wnętrze przebudowano w 1737 roku.

Podczas II wojny światowej synagoga została zdewastowana. Obecnie synagoga pełni rolę muzeum. W babińcu i w dawnej szkole znajduje się ekspozycja „Żydzi i Morawy” pokazująca dzieje Żydów na Morawach od początku ich osadnictwa do II wojny światowej. Druga część ekspozycji prezentuje żydowskie zabytki Moraw zarówno istniejąca jak i zniszczone. W obu pomieszczeniach są także wystawione przedmioty służące do kultu religijnego jak również rzeczy codziennego użytku. Nabożeństwa w synagodze odbywają się tylko podczas Tygodnia Kultury Żydowskiej.

[edytuj] Architektura

Eksponaty muzealne

Murowany, dwukondygnacyjny budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu renesansowym, ze zdobieniami wnętrz o tzw. typie polskim. Na parterze znajduje się prostokątna główna sala modlitewna. Na jej środku stoi bogato zdobiona, altanowa, kuta bima skąd czytano Torę, ogłaszano zarządzenia i wyroki sądowe. Bima holeszowskiej synagogi zapewne pochodzi z niedalekich Dřevohostic, skąd została przeniesiony po zaniku tamtejszej gminy. Powstała w drugim trzydziestoleciu XVIII wieku. Na wschodniej ścianie zachował się renesansowy, kuty w kamieniu Aron ha-kodesz zwieńczony koroną.

W południowej ścianie głównej sali znajdują się dwa otwory umożliwiające widok z babińca, w której zachowały się resztki naściennych malowideł z tekstami rytualnymi obramowanych listwami z owocową i kwiatową dekoracją. Nad babińcem znajduje się pomieszczenie służące pierwotnie jako szkółka religijna. Prowadzą do niej strome schody. W tym pomieszczeniu zachował się drewniany strop z 1737 roku zdobiony motywami kwiatowymi, owocowymi i zwierzęcymi.

[edytuj] Ciekawostki

W pobliżu synagogi znajduje się cmentarz żydowski ze sławnym grobem rabina Sabbatai ben Meir Kohena, zwanego „Szachem“. Od jego przydomka pochodzi nazwa synagogi. Jego grób jest często odwiedzany przez żydowskich turystów oraz pielgrzymów z USA, Izraela i Niemiec.