Synagoga w Bydgoszczy
Z Wikipedii
| Synagoga w Bydgoszczy | |
 |
|
| Data budowy | 1882-1884 |
| Data zburzenia | październik 1939 |
| Tradycja | ortodoksyjna |
| Architekt | Alfred Muttray |
| Budulec | murowana |
| Obecnie | nie istnieje |
Synagoga w Bydgoszczy - wielka synagoga ortodoksyjnej gminy żydowskiej w Bydgoszczy, znajdująca się na skrzyżowaniu ulicy Wały Jagielońskie z ulicą Jana Kazimierza . Była jednym z najwspanialszych i najbardziej charakterystycznych budowli miasta z okresu XIX wieku.
[edytuj] Historia
Kiedy okazało się, że ówczesna główna synagoga była za mała, zarząd bydgoskiej gminy żydowskiej podjął decyzję o budowie nowej, wielkiej i murowanej bożnicy na miejscu poprzedniej. W 1867 r. zakupiono parcelę w śródmieściu, ale z powodów finansowych nie przystąpiono do realizacji projektu. Dopiero w 1882 r. rozpoczęto budowę nowej synagogi. Projekt budowli wykonał gdański architekt Alfred Muttray. Kamień węgielny pod budowę nowej synagogi położono 21 sierpnia 1882 r. Budowa synagogi trwała dwa lata, ukończono ją w wrześniu 1884 r., a w październiku tego roku odprawiono pierwsze uroczyste nabożeństwo. Synagoga miała 482 miejsca siedzące w sali mężczyzn i ok. 400 miejsc w części przeznaczonej dla kobiet.
Wkrótce, w 1898 r., za synagogą z inicjatywy Louisa Aronsohna powstała szkoła żydowska. Po wybuchu II wojny światowej, 14 września 1939 r., nadburmistrz Bydgoszczy Werner Kampe ogłosił na łamach „Deutsche Rundschau” przetarg na rozbiórkę synagogi i innych budynków należących do gminy żydowskiej. Przetarg wygrał Herbert Matthes, właściciel fabryki mebli przy ul. Garbary. Obecnie po synagodze pozostał pusty plac oraz kilka zdobionych cegieł znajdujących się w bydgoskim muzeum.
[edytuj] Architektura
Synagoga była monumentalną budowlą, o imponującej wielkości oraz wystroju. Główne wejście dla mężczyzn znajdowało się pod 3 łukami, zaś wejście dla kobiet znajdowało się po bocznych stronach, za którymi znajdowały się schody prowadzące na babiniec. Bożnica była budowlą jednonawową. Z zewnątrz wchodziło się do mniejszej sali, w której odbywały się codzienne modły, a z niej wchodziło się do głównej sali.
Na środku sali głównej znajdowało się 8 filarów podtrzymujących kopułę w kształcie baldachimu, z niej zwisała szlachetna zasłona przykrywająca drzwi, za którymi znajdowało się niezwykle bogato zdobione srebrem i złotem Aron ha-kodesz. Przed arką znajdowała się bima. Synagoga posiadała bardzo bogate wyposażenie - złote naczynia liturgiczne i płonące bez przerwy przed arką menory. W narożnikach po zachodniej stronie znajdowały się 2 wieże z pięknymi kopułkami, zaś na środku, nad salą główną, znajdowała się wielka okazała kopuła.
