Szarotka alpejska

Z Wikipedii

Szarotka alpejska
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Rodzaj	szarotka
Gatunek	szarotka alpejska
Nazwa systematyczna
Leontopodium alpinum Cass.
pub. 1822
Galeria zdjęć i grafik

Szarotka alpejska (Leontopodium alpinum) – gatunek byliny należący do rodziny astrowatych (Asteraceae). Występuje w górach Europy. Jedyne naturalne stanowiska w Polsce znajdują się w Tatrach.

Spis treści 1 Morfologia 2 Ekologia 3 Zagrożenia i ochrona 4 Ciekawostki 5 Przypisy

[edytuj] Morfologia

Pokrój

Niska roślina, cała pokryta gęstym, filcowatym kutnerem, który chroni ją przed zimnem, gorącem i nadmiernym parowaniem.

Łodyga

Ma 5–30 cm wysokości i nie rozgałęzia się. Pęd słabo ulistniony, nie tworzy rozłogów.

Liście

Wąskolancetowate, skrętoległe, zwężające się ku podstawie, szarawoniebieskie. Ich nasady zwężają się w niewyraźny ogonek liściowy. Przy ziemi występuje kępka liści różyczkowych szerszych nieco od liści łodygowych i mających dłuższe ogonki.

Kwiaty

Okres kwitnienia: lipiec-sierpień. Kwiatostan tworzą koszyczki zebrane w szczytowy baldaszkowy kwiatostan. Pod nimi występuje kilka liści tworzących okrywę podkwiatostanową (przez laików uważane są one za płatki korony). Są one dużo większe od liści łodygowych. Wewnątrz koszyczków kwiaty męskie, obrzeżone kwiatami żeńskimi. Pojedynczy kwiat żeński składa się z czteroząbkowej korony i słupka z długą szyjką i dwudzielnym znamieniem. Kwiat męski ma 5-ząbkową koronę i 5 pręcików o pylnikach zrosłych w rurkę. Kielich przekształcony w puch kielichowy. Roślina owadopylna.

Owoc

Niewielkie jednonasienne niełupki (1 mm) z puchem kielichowym długości 3-4 mm.

[edytuj] Ekologia

Występuje najczęściej w piętrze alpejskim, rzadziej subalpejskim, na nasłonecznionych górskich murawach, półkach skalnych, często w miejscach trudnodostępnych. Roślina światłolubna i wapieniolubna, występująca wyłącznie na glebach zasadowych (wapień). W Tatrach najwyższe odnotowane jej stanowisko znaleziono na Wielkiej Turni (1840 m n.p.m^[1]. Zdarza się spotkać ją jednak dużo niżej, np. na stromych ścianach Bramy Kraszewskiego w Dolinie Kościeliskiej i na Nosalu. Dość licznie występuje w Wąwozie Kraków.

[edytuj] Zagrożenia i ochrona

Na terenie Polski gatunek objęty jest ochroną gatunkową ścisłą. Szarotka alpejska chroniona jest w wielu innych krajach Europy, między innymi w Szwajcarii, Słowenii (od 1898) i Rumunii (od 1933). Dawniej była bardziej zagrożona, wskutek zrywania.

[edytuj] Ciekawostki

• Na austriackich monetach euro o nominale 2 eurocenty znajduje się wizerunek szarotki alpejskiej.
• Ze względu na białe kwiaty szarotka uważana jest w Szwajcarii za symbol czystości, niewinności. Szarotka alpejska jest kwiatem narodowym Szwajcarii.
• Szarotka alpejska jest reliktem epoki lodowcowej.
• Szarotka w 1907 roku została ustanowiona przez cesarza Franciszka Józefa I odznaką austro-węgierskich wojsk alpejskich (strzelcy górscy). Tradycja ta była później kontynuowana przez kolejne tego typu formacje (np. niemieckie).
• Szarotka w formie korpusówki jest noszana na kołnierzach współczesnych mundurów jednostek podhalańskich Wojska Polskiego.

Zobacz też

Rośliny tatrzańskie.

Przypisy