Szczwół plamisty

Z Wikipedii

Szczwół plamisty
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	araliowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	szczwół
Nazwa systematyczna
Conium maculatum L. 1753
Galeria zdjęć i grafik

Szczwół plamisty (Conium maculatum L.) - gatunek rośliny dwuletniej z rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.). Występuje od północnych wybrzeży Morza Śródziemnego po południową Skandynawię. W polskiej florze archeofit, roślina dość pospolita na całym obszarze. Bardzo często mylona z szalejem jadowitym (Cicuta virosa).

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Zastosowanie 3 Ciekawostki 4 Przypisy 4.1 Bibliografia

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

W pierwszym roku powstaje odziomkowa rozeta liści, w drugim pęd kwiatostanowy. Ziele oraz korzeń rośliny roztarte w dłoni wydzielają bardzo nieprzyjemny, intensywny zapach, określany mianem "mysiego" lub piżma.

Łodyga

O wysokości do 1,7 m, silnie rozgałęziona, o barwie sinozielonej z czerwonobordowymi, podłużnymi plamami (stąd nazwa gatunkowa). Jest dęta, tylko w węzłach pełna.

Liście

Nagie, trójkrotnie pierzaste, o wcinanych odcinkach.

Kwiaty

Kwiaty białe, o niewyraźnym brzegu kielicha, zebrane w 15 cm baldachy o 5-6 szypułkach. Pokrywy i pokrywki niepodzielone. Kwitnie w czerwcu i lipcu.

Owoc

Jajowata rozłupnia, ciemnobrązowa, o pełnych żebrach bez smug. Dojrzewa w sierpniu i wrześniu.

Korzeń

Biały do kremowego, palowy.

Biotop, wymagania

Typowa roślina ruderalna, rośnie w ogrodach, przy drogach, rowach, na brzegach lasów. Hemikryptofit. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla O. Artemisetalia, Ass. Lamio albi-Conietum ^[1].

Roślina trująca

Razem z rośliną o nazwie szalej jadowity (Cicuta virosa L.) stanowią najbardziej trujące rośliny z rodziny selerowatych. Szczególnie korzenie tych roślin zawierają duże ilości trujących alkaloidów. Uwaga : Roślina w pierwszym roku (w fazie różyczki) morfologicznie nie różni się od pietruszki i pasternaku, inny jest jedynie zapach. Bywa mylona z korzeniem chrzanu.

[edytuj] Zastosowanie

• Surowiec zielarski; ziele szczwołu - Herbe Conii.
  • Skład chemiczny: alkaloidy, pochodne pirydynowe: koniina (2-propylopiperydyna), γ-koniceina, konhydryna oraz inne; flawonidy: diosmina, niewielkie ilości olejku eterycznego. Działanie toksyczne polega na początkowym pobudzeniu, a potem porażeniu wegetatywnych zwojów nerwowych obwodowych, poza tym poraża zakończenia nerwów ruchowych podobnie do kurary.
  • Dawniej medycyna ludowa i homeopatia wykorzystywała tę roślinę jako środek przeciwbólowy, rozkurczowy i znieczulający. Obecnie zarzucony ze względu na właściwości trujące.

[edytuj] Ciekawostki

• Nazwy potoczne: pietrasznik plamisty, psia pietruszka, świńska wesz, weszka, szaleń plamisty i inne.
• Przypuszcza się, że ta roślina posłużyła do egzekucji Sokratesa.^[2] W starożytności ogólna łacińska nazwa cicuta dotyczyła m. in. również tej rośliny, a dopiero od czasów Linneusza odnosiła się jedynie do cykuty (szalej jadowity). Popularne stwierdzenie w tradycji literackiej, że Sokrates otruł się cykutą, jest najprawdopodobniej błędne w świetle dzisiejszej nomenklatury.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia