Tendrzak
Z Wikipedii
Tendrzak - parowóz nieposiadający tendra. Wodę przewozi w zbiornikach umieszczonych obok kotła lub pod nim, a węgiel w skrzyni umieszczonej za budką maszynisty (w małych tendrzakach skrzynia z węglem może być umieszczona przed budką lub jej rolę może pełnić kosz z węglem w budce).
W porównaniu z klasycznym parowozem tendrzak ma mniejszy zasięg ze względu na mniejszy zapas paliwa i wody, niż to ma miejsce w przypadku wykorzystania zewnętrznego tendra. Cechuje się zwartą konstrukcją, większą siłą pociągową od porównywalnego mocą parowozu tendrowego. Najważniejszą cechą jest możliwość rozwijanie pełnej prędkości w obu kierunkach jazdy (parowozy tendrowe jadąc tendrem naprzód nie mogą zwykle przekraczać prędkości 50km/h), dzięki czemu nie wymaga stosowania obrotnic. Stąd tendrzaki były bardzo popularne na liniach podgórskich i górskich (częsta zmiana kierunku jazdy). Ponadto mniejsze z nich rozpowszechniły się w drugiej połowie XIX wieku szeroko na kolejach przemysłowych całego świata oraz na stacjach i bocznicach kolejowych jako parowozy manewrowe. Na przełomie XIX i XX wieku wraz z rozwojem kolei aglomeracyjnych i podmiejskich rozwinęły się konstrukcje tendrzaków do ich obsługi, które charakteryzowały większą mocą kotłową i większym przegrzewaczem pary, a przez to szybkim rozruchem i dość dużą prędkością maksymalną (80-100km/h). Wraz z postępującą elektryfikacją kolei w aglomeracjach lokomotywy te przeznaczano do innych zadań (manewry, linie lokalne i dojazdowe). Najstarszy zachowany w Polsce tendrzak (będący jednocześnie najstarszym zachowanym w kraju parowozem) pochodzi z roku 1878 i znajduje się w Skansenie taboru i urządzeń kolejowych w Chabówce. Pracował do lutego 1970 roku w suszarni w Wierzchosławicach.
Niektóre tendrzaki, szczególnie wąskotorowe, były przystosowane do korzystania z tendra gdy zachodziła konieczność wykorzystania ich w pracy pociągowej na dłuższej trasie.
Przykłady: OKo1, OKl27, TKi3, TKt48, OKz32.
