Teodor Tripplin
Z Wikipedii
Teodor Teuttold Stilichon Tripplin (ur. 13 stycznia 1812 w Kaliszu, zm. 25 stycznia 1881 w Warszawie), polski pisarz, jeden z prekursorów polskiej literatury fantastycznonaukowej.
Był synem Fryderyka Chrystiana Ludwika Tripplina (1774-1840), filologa klasycznego, bibliotekarza, profesora szkół średnich, oficera wojsk napoleońskich, i Fryderyki Julianny Wilhelminy z baronów Horn (ur. 6 listopada 1787 w Królewcu, zm. po 1844), kalwinista. Jego rodzina była pochodzenia hugenockiego. Nauki pobierał w Kaliszu, potem (od 1827) w Pińczowie. W 1829 wstąpił do Szkoły Kadetów. Wziął czynny udział w powstaniu listopadowym w stopniu podporucznika jazdy, uczestniczył w bitwach pod Grochowem (25 II 1831), Iganiami (10 IV) oraz Ostrołęką (26 V), gdzie został ranny. W VII 1831 walczył pod Kockiem, we wrześniu po kapitulacji Warszawy ruszył na odsiecz oddziałom broniącym się w twierdzy Modlin, ale pod naciskiem wojsk rosyjskich wycofał się wraz z towarzyszami przez Płock i Rypin do Brodnicy, gdzie został internowany przez Prusaków. Po uwolnieniu z internowania i wyleczeniu ran w Elblągu udał się do Królewca, gdzie podjął studia medyczne na tamtejszym Uniwersytecie (1832-1836). Po ukończeniu studiów udał się statkiem „Aurora” w podróż morską do Anglii, gdzie zamierzał odbyć praktykę lekarską. Dotarł tam pod koniec 1836 r. po pewnych perypetiach (rozbicie statku w pobliżu miasta Jölö u wybrzeżu Norwegii zmusiło go do odbycia podróży lądowej po tym kraju). W Londynie pracował kolejno jako lekarz, nauczyciel, dziennikarz. Przystąpił tam do Towarzystwa Demokratycznego Polskiego (1837). W r. 1837 z Anglii udał się do Hiszpanii, by odbyć praktykę w roli lekarza wojskowego w czasie wojny domowej. Zaciągnął się do chorągwi dragonów don Carlosa. Korzystając z okazji zwiedził Hiszpanię, Portugalię, Maroko (1837-1838). W r. 1838 przybył do Francji na uzupełniające studia w słynnej szkole medycznej w Montpellier. W r. 1840 otrzymał doktorat medycyny i chirurgii na podstawie dysertacji doktorskiej pt. „Quelques mots sur la fièvre typhoïde” (Słów kilka o gorączce tyfusowej). Praktykował jako lekarz we Francji, w latach 40. podróżował do Danii, Szwecji i Anglii. W 1849 wrócił do Polski i zamieszkał w Warszawie, gdzie zajął się pracą literacką, pisząc głównie powieści przygodowe oraz realne obserwacje zmieszane z fikcją, takie jak Wspomnienia z podróży po Danii, Norwegii, Anglii, Portugalii, Hiszpanii i państwie marokańskim (1844) czy Pan Zygmunt w Hiszpanii. Powieść prawdziwa z ostatniej wojny domowej hiszpańskiej (1852). Wydana w 1857 roku powieść Najnowsza podróż po Danii, Norwegii i Szwecji okazała się plagiatem, co zmusiło Tripplina do przeniesienia się na Litwę.
Elementy fantastyki naukowej znaleźć można w utworach Maskarada w obłokach czyli podróż napowietrzna na Morze Północne (1856) i Podróż po Księżycu odbyta przez Serafina Bolińskiego (1858). Pierwsza z powieści poprzedziła o siedem lat głośną powieść Juliusza Verne'a Pięć tygodni w balonie, zaś druga książkę Verne'a Z Ziemi na Księżyc.
W 1859 Tripplin wyjechał do Egiptu, a następnie do Włoch. W 1877 powrócił do kraju, gdzie wydał Wspomnienia z ostatnich podróży (1878). Pochowany w Warszawie na tamtejszym Cmentarzu Ewangelicko-Reformowanym.
Źródła:
- Andrzej Niewiadomski, Antoni Smuszkiewicz, Leksykon polskiej literatury fantastycznonaukowej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1990, ISBN 83-210-0892-5
