Tik

Z Wikipedii

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

ICD-10

Tiki

Kod ICD-10F95

F95.0 Tiki przemijające
F95.1 Przewlekłe tiki ruchowe lub głosowe (wokalne)
F95.2 Zespół tików głosowych i ruchowych (zespół Tourette'a)
F95.8 Inne tiki
F95.9 Tiki, nie określone

DSM IV

Tiki

Kod DSM IV307.2X

Tik to krótkotrwały, stereotypowy, mimowolny ruch określonej części ciała (np. mruganie powieką, marszczenie czoła, zaciskanie pięści). Powstaje najczęściej na tle psychicznym, zwykle u dzieci. Może przejść w tzw. tik utrwalony. Zwykle nie wymaga leczenia. Terapia uciążliwych tików opiera się na stosowaniu neuroleptyków. Niekiedy jest objawem uszkodzenia układu pozapiramidowego. Liczne, nasilone tiki pojawiają się w zespole Tourette'a.

[edytuj] Objawy

Tiki to powtarzające się szybkie, mimowolne skurcze mięśni, które mają zazwyczaj charakter zrywający. Najczęściej obejmują mięśnie twarzy, ramion lub kończyn górnych. przykłady : mruganie, drganie ust, potrząsanie głową, marszczenie czoła, wzruszanie ramionami. Czasami, ruchom tym towarzyszą jakieś dźwięki, takie jak chrząkanie, odkrztuszanie, pociąganie nosem lub mimowolne wypowiadanie słowa. Tiki objawiają się najczęściej w wieku dziecięcym lub w okresie dojrzewania-między 12 a 15 rokiem życia. Zazwyczaj same ustępują po okresie dojrzewania, u niektórych ludzi jednak się utrwalają i zostają do końca życia. W ciężkich przypadkach tiki uniemożliwiają pracę oraz kontakty z innymi ludźmi. Tiki mogą posiadać zarówno kobiety jak i mężczyźni, mężczyźni jednak miewają tiki trzy razy częściej od kobiet. Czasem tiki powiązane są z jakimiś czynnościami, np. niektórzy ludzie myją ręce co kilka minut. Tiki rzadko spowodowane są schorzeniem neurologicznym. Większość ludzi nie umie kontrolować tików, przestają sobie zdawać z nich sprawę. Tiki nasilają się w sytuacjach stresowych-kiedy się boimy lub denerwujemy, zmniejszają się natomiast w czasie snu lub w czasie zajmujących zajęć. Najcięższą postacią tików jest zespół Gillesa de la Tourette'a. Chorobę tę powodują zaburzenia biochemiczne w mózgu. Szczególnie przykre dla pacjenta są zaburzenia określane jako koprolalia, czyli mimowolne wypowiadanie wulgaryzmów. Mimo tego, że choroba nie ma wpływu na inteligencję, może znacznie utrudnić choremu naukę i procesy myślowe.

[edytuj] Badania diagnostyczne

Aby postawić diagnozę, lekarz musi zdobyć dokładne informacje na temat mimowolnych ruchów. Zazwyczaj pyta o ich charakter, początek, częstotliwość występowania oraz czynniki nasilające (np. stres). Kiedy już zgromadzi potrzebne informacje zleca przeprowadzenia badań-konsultację neurologiczną, tomografię komputerową, badanie rezonansu magnetycznego mózgu czy też elektroencefalografię (EEG).

[edytuj] Leczenie

Decyzja o rozpoczęciu leczenia zależy od rodzaju nasilenia tików, ich przyczyny oraz stopnia, w jakim utrudniają normalne funkcjonowanie chorego. Łagodne tiki u dzieci zwykle ustępują i nie wymagają leczenia. Chorym z tikami prostymi, które nasila lęk, poddaje się niekiedy przez krótki okres leki uspokajające, np. benzodiazepiny, takie jak diazepam. Poleca się również psychoterapię, która może pomóc rozwiązać problem leżący u podstawy choroby. W leczeniu zespołu Gillesa de la Tourette'a pomaga Haloperidol, jest skuteczny w 80%. Niestety po odstawieniu leku objawy powracają. Poza tym ma on poważne skutki uboczne: senność, obniżenie sprawności intelektualnej, objawy przypominające chorobę Parkinsona. Bezpieczniejszym lekiem niż haloperidol jest klonidyna. Ten lek stosuje się w leczeniu nadciśnienia tętniczego, hamuje on przewodzenie pewnych impulsów nerwowych. Według badań pomaga on w 40%-70%. Chorzy, którym nie pomogły wcześniej wymienione leki mogą próbować leczyć pimozydem, którego działanie polega na hamowaniu receptorów dopaminergicznych w mózgu. Skutki uboczne tego leku są podobne do obserwowanych podczas leczenia haloperidolem.

[edytuj] Inne sposoby leczenia

Medytacja: Głębokie oddychanie oraz inne techniki relaksacyjne pomagają walczyć ze stresem, dzięki czemu zmniejsza się nasilenie i częstotliwość występowania tików. Podobnie działają inne metody leczenia, np. hipnoza.
Biofeedback: Niektórzy chorzy potrafią się nauczyć kontroli działania pewnych grup mięśni oraz nerwów i w ten sposób doprowadzić do ustąpienia tików.
Ziołolecznictwo: Wiele ziół stosowanych najczęściej w mieszkaniach może złagodzić nerwicę lękową, w której przebiegu mogą wystąpić m. in. tiki. Do ziół takich należą m.in. szyszki chmielu, korzeń kozłka, liść melisy. Skuteczne są też często złożone leki chińskie i tybetańskie.
Samoleczenie: Próby opanowania tików przez świadome ich hamowanie może nawet nasilić ruchy mimowolne. Lepszą metodą jest identyfikacja czynnika stresogennego, który je nasila, następnie próby jego zwalczania bądź nauka ćwiczeń pomagających w radzeniu sobie ze stresem. Pomóc mogą też zajęcia w grupach terapeutycznych]]. Mimo tego, że choroba nie ma wpływu na inteligencję, może znacznie utrudnić choremu naukę i procesy myślowe.