Tlaxcala (stan)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy stanu. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

**Tlaxcala**

Stolica	Tlaxcala de Xicohténcatl
Powierzchnia	4 016 km²
Liczba mieszkańców	1 072 311
Gęstość zaludnienia	241 mieszk./km²
Gubernator	Héctor Ortiz Ortiz
Strona internetowa	http://www.tlaxcala.gob.mx/
ISO 3166-2	MX-TLA
Położenie geograficzne

Tlaxcala – stan w południowo-środkowym Meksyku. Graniczy ze stanami: Puebla (na północy, wschodzie i południu), México (na zachodzie) i Hidalgo (na północy i zachodzie) .

[edytuj] Podział administracyjny

Tlaxcala dzieli się na 60 municypiów (hiszp. municipios).

[edytuj] Historia

Pierwsze ślady obecności człowieka na tym terenie są datowane na 10,000 lat p.n.e. Były to jednak jedynie grupy zbieracko-myśliwskie, które prowadziły wędrowny tryb życia. Pierwsze stałe osiedla należały do Indian Quinametin. Quinametin podlegali wpływom kultur Otomi i Teotihuacanu, później zostali podbici przez ludy Olmec-Xicalanca, które miały za przodków Majów. Olmec-Xicalanca stworzyli kilka ośrodków miejskich i pozostawili po sobie wiele przedmiotów o charakterze religijnym i z zakresu życia codziennego.

W X w. n.e. Indianie z kręgu kultur Toltecko-Cziczimeckich rozciągnęli swoje panowanie nad tym regionem. Ok. 1330 n.e. przybywają tu Tlaxcalanie, którzy podporządkowują sobie mniejsze grupy etniczne. W 1348 zakładają oni pierwszą stolicę swojego państwa – Tepectícpac. Pomiędzy 1418 i 1430 Tlaxcalanie udzielają wsparcia Nezahualcóyotlowi – królowi Texcoco, późniejszemu sojusznikowi Azteków. Ciągłe zagrożenie ze strony potężnego Imperium Azteckiego wymusiło na Tlaxcalanach stworzenie nowej organizacji swojej armii, która słynęła ze swojej waleczności. Hernán Cortés, który przybył ze swoją ekspedycją w 1519 wykorzystał wrogość Tlaxcalan w stosunku do Azteków i uczynił z nich swoich sojuszników. Po zniszczeniu Tenochtitlanu Tlaxcalanie towarzyszyli konkwistadorom w podboju innych części kraju i osiedlali się razem z nimi.

Przez większość XVI w. Hiszpanie szanowali porozumienie zawarte przez Cortesa ze starszyzną tlaxcalańską. Dzięki temu Indianie z tego terenu nie musieli płacić podatków, nie zabierano im także ich ziemi. Później zaczęło się to zmieniać na niekorzyść dla Indian, którzy wzniecali powstania przeciwko Hiszpanom w odpowiedzi na coraz to nowe obciążenia i niesprawiedliwość. W XVIII w. los tutejszej ludności był podobny do tego jaki przypadł w udziale Indianom w innych częściach Meksyku. Oznaczało to ni mniej ni więcej jak tylko bezlitosną eksploatację na polach i w kopalniach. Oprócz tego Kościół Rzymskokatolicki rozpoczął akcję intensywnej ewangelizacji.

W czasie trwania walk o niepodległość (1810-1821) Tlaxcala pozostawała niepodzielnie w rękach rojalistów. Po uzyskaniu przez Meksyk niezależności od Hiszpanii w 1821 region został przyłączony do nowego państwa. W 1824 Tlaxcala uzyskała status stanu. Rozwój gospodarczy był hamowany przez brak stabilności politycznej i ciągłe walki o władzę pomiędzy stronnictwami liberałów i konserwatystów. Po ostatecznej wygranej liberałów i po objęciu urzędu prezydenta przez Benito Juareza w 1867 Tlaxcala staje się ośrodkiem handlowym i włókienniczym. Swoje lata świetności stan przeżywa za rządów Porfirio Diaza, co było możliwe dzięki rozbudowie infrastruktury kolejowej.

W czasie rewolucji meksykańskiej, która rozpoczęła się w 1910 dochodzi do kilku powstań chłopskich. Dopiero po uchwaleniu nowej konstytucji w 1917 sytuacja zaczyna się normalizować. Dalsze lata to okres pomyślnego rozwoju Tlaxcali, która staje się jedną z najgęściej zaludnionych części kraju.

[edytuj] Warunki geograficzne i klimatyczne

Przez stan przebiegają trzy pasma górskie: Tlaxco (na północy), Caldera nazywana też Huamantlą (południowy wschód) oraz wulkaniczne pasmo przy granicy z Pueblą (znajduje się tu wulkan Malinche o wysokości 4,451 m). Oprócz tego na południe od Tlaxco Sierra znajdują się tereny równinne.

Większość rzek jest mała, z reguły wpadają one do Balsas. Największymi są: Zahuapan i Atoyac

Klimat jest generalnie chłodny. Średnia roczna temperatura wynosi ok. 16°C. Średnia roczna opadów w stolicy sięga 79 cm.

Najczęściej spotykanymi drzewami są: jodła, sosna i dąb. Niektóre rejony są porośnięte przez niskopienne jałowce. Część dolin i równin zajmują pastwiska. Na faunę zwierzęcą składają się m.in.: zające, ryjówki, wiewiórki i oposy. Z ptaków tereny te zamieszkują: orły, jastrzębie i przepiórki.

[edytuj] Gospodarka

Poszczególne sektory gospodarki stanu wg. ich udziału w PKB, kształtują się następująco: przemysł (28%), usługi (21%), handel (12%), transport (9%), finanse (16%), rolnictwo (8%), budownictwo (5%) i górnictwo (1%). Głównymi gałęziami przemysłu są: branża włókiennicza, chemiczna i farmaceutyczna. Zakłady tekstylne są zlokalizowane głównie w rejonie Santa Ana Chiauhtempan. Z innych sektorów można wymienić jeszcze: przemysł maszynowy, motoryzacyjny. Pewną rolę odgrywa też drobne rzemiosło.

Rolnictwo zaopatruje głównie miejscowych mieszkańców, ale nie ma dużego wpływu na całą gospodarkę stanu. Uprawia się m.in. kukurydzę, lucernę, jęczmień i pszenicę. Wyrabia sie też słynny napój pulque. Hoduje się bydło, świnie i kozy.

Tlaxcala często cierpi ze względu na susze, dlatego dużą wagę przywiązuje się tu do gospodarki wodnej.

[edytuj] Turystyka

Stolica stanu – Tlaxcala de Xicohténcatl jest często nazywana "czerwonym miastem", ze względu na kolor jego budynków. Na Pałacu Gubernatora znajdują się murale, przedstawiające historię Tlaxcali. Oprócz tego znajduje się tu wiele kościołów i muzeów, które są związane z przedkolonialnym Meksykiem.