TNF-α

Z Wikipedii

TNF-α (ang. Tumor Necrosis Factor, czynnik martwicy guza, czynnik nekrozy nowotworów), kacheksyna lub kachektyna (z łac. cachexio - wyniszczenie, ang. cachectin) - cytokina związana z procesem zapalnym produkowana głównie przez aktywne monocyty i makrofagi oraz w znacznie mniejszych ilościach przez inne tkanki (adipocyty, keratynocyty, fibroblasty, neutrofile, mastocyty oraz niektóre limfocyty).

Z biochemicznego punktu widzenia jest to glikoproteina złożona ze 182 aminokwasów będąca wynikiem obróbki potranslacyjnej 212 aminokwasowego polipeptydu, kodowanego przez gen w pozycji 6p21.3. Istnieją również krótsze lub dłuższe izoformy produkowane przez inne tkanki.

TNF-α wywiera wpływ na komórki łącząc się z odpowiednim receptorem na powierzchni błony komórkowej. Dotychczas zidentyfikowano dwa typy takich receptorów:

• TNF-R1 (czyli białko p55 - od masy cząsteczki 55 kDa);
• TNF-R2 (czyli białko p75).

Receptory te znaleziono między innymi na komórkach immunokompetentnych. Pobudzenie tych receptorów pobudza te komórki do produkcji i uwalniania cytokin.

[edytuj] Działanie TNF-α

• cytotoksycznie względem wielu linii komórek nowotworowych (stąd nazwa)
  • poprzez swoje receptory (o ile są one obecne na komórce nowotworowej) uruchamia kaskadę kwasu arachidonowego prowadzącego do wzrostu wewnątrzkomórkowego stężenia wolnych rodników doprowadzając do śmierci komórek (apoptoza)
  • analogicznie wobec komórek zakażonych patogenami
• pobudza wątrobę do produkcji białek ostrej fazy w tym CRP
• zwiększa insulinooporność tkanek obwodowych
• stymuluje fagocytozę
• przyciąga neutrofile

Nadmierne wydzielanie TNF-α łączy się ze zwiększoną podatnością na alergie i zapadalnością na astmę. Zaburzenia w produkcji TNFα (zwłaszcza nadmierna produkcja) łączone są z nowotworami oraz innymi chorobami, głównie autoimmunologicznymi (np. z chorobą Leśniowskiego-Crohna). Wyindukowane wydzielanie TNFα może doprowadzić do wyniszczenia nowotworowego.

Wiele zagadnień dotyczących tego białka nie zostało dotąd rozwiązanych.

Leki hamujące aktywność TNF-α (np. Infliksimab, Etanercept, Adalimumab, Certolizumab pegol) stosuje się w leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym (np. wiele chorób reumatycznych, wrzodziejące zapalenie jelita grubego czy wspomniana wyżej choroba Leśniowskiego-Crohna).