Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne
Z Wikipedii
Trójcykliczne leki przeciwdepresyjne, leki trójpierścieniowe (TLPD) - grupa leków psychotropowych o zbliżonej budowie chemicznej (cząsteczka złożona z trzech pierścieni), używanych w leczeniu depresji. Są to głównie pochodne dibenzoazepiny lub dibenzocykloheptadienu. Do lecznictwa wprowadzone zostały w latach pięćdziesiątych XX wieku. Pierwszym lekiem z tej grupy była imipramina
Spis treści |
[edytuj] Mechanizm działania
Mechanizm działania TLPD nie jest do końca wyjaśniony. Obecnie uważa się że TLPD blokują wychwyt zwrotny amin biogennych (głównie noradrenaliny, serotoniny). Niektóre z nich hamują też zwrotny wychwyt dopaminy). W ten sposób powodują zwiększenie stężenia tych neuroprzekaźników w szczelinie synaptycznej i tym samym zwiększone pobudzenie układów: noradrenergicznego i serotoninergicznego. Poza tym leki trójpierścieniowe w różnym stopniu oddziaływają z receptorami muskarynowymi, serotoninergicznymi (5HT1 i 5HT2) oraz histaminowymi H1.
Efekty działania leczniczego polegające na zniesieniu zahamowania psychoruchowego, występującego w depresji pojawiają się tydzień lub dwa od rozpoczęcia terapii. Pełne działanie przeciwdepresyjne obserwuje się po 3-4 tygodniach. Brak efektu po 6-8 tygodniach od rozpoczęcia terapii powinien skłonić lekarza do zmiany leku.
Stosowanie TLPD powoduje zjawisko przyzwyczajenia (tachyfilaksji) co rodzi potrzebę zwiększania dawek oraz grozi rozwojem uzależnienia i występowaniem zespołu abstynencyjnego po nagłym odstawieniu leku. Rozwój uzależnienia jest spowodowany przede wszystkim antagonistycznym działaniem tych leków na receptory pre- i postsynaptyczne w mózgu.
[edytuj] Wskazania i zastosowanie
TLPD są używane w leczeniu szeregu zaburzeń psychicznych i neurologicznych. Głównie są to:
- depresja, głównie endogenna. Są podawane w depresjach psychogennych, objawowych, występujących w chorobach somatycznych oraz w depresjach innego pochodzenia.
- dystymia
- zespoły natręctw
- lęk
- nerwice
- ból neuropatyczny
- moczenie nocne - szczególnie u dzieci
- bezsenność
- bulimia
- pomocniczo w terapii nikotynizmu i innych uzależnień
TLPD można podawać doustnie lub w zastrzykach.Leczenie rozpoczyna się od małych dawek, które zwiększa się stopniowo w ciągu kilku pierwszych tygodni. U osób starszych stosuje się mniejsze ilości leku. Dawki muszą być dobierane indywidualnie.
[edytuj] Działania niepożądane
Spowodowane są głównie działaniem cholinolitycznym TLPD:
- suchość w ustach
- zatkany nos
- nieostre widzenie
- zaparcia
- trudności w oddawaniu moczu
- podwyższona temperatura ciała
- zawroty głowy
- działanie kardiotoksyczne
Mogą wystąpić też majaczenia, zaburzenia świadomości, omamy, niepokój, zaburzenia pamięci. Stosunkowo często występuje senność, zmęczenie, lęki, zaburzenia koncentracji. Często też po zastosowaniu TLPD faza depresyjna w chorobie afektywnej dwubiegunowej zmienia się na fazę maniakalną.
Efekty uboczne są szczególnie nasilone w pierwszych tygodniach leczenia, później stopniowo ustępują
[edytuj] Przeciwwskazania
Przeciwwskazania do stosowania trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych są podobne jak dla cholinolityków i obejmują:
- jaskrę
- przerost prostaty
- nadciśnienie i inne choroby układu krwionośnego
- zaburzenia rytmu serca
Inne przeciwwskazania to:
- ciężkie uszkodzenia narządów miąższowych
- zatrucie alkoholem lub innymi środkami psychoaktywnymi (np. barbituranami, benzodiazepinami, opioidami) oraz cholinolitykami. W ogóle nie można ich stosować razem z tymi substancjami.
[edytuj] Przykłady trójpierścieniowych leków przeciwdepresyjnych
- imipramina
- dezypramina
- klomipramina
- amitryptylina
- trymipramina
- nortryptylina
- doksepina
- lofepramina
- opipramol
[edytuj] Bibliografia
Waldemar Janiec red.: Kompendium farmakologii Wydanie II. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006.