Trzmiel

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy biologii. Zobacz też: Trzmiel (ujednoznacznienie).

Trzmiel
Przedstawiciel rodzaju: trzmiel ziemny
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	tchawkodyszne
Gromada	owady
Rząd	błonkoskrzydłe
Podrząd	trzonkówki
Nadrodzina	pszczoły
Rodzina	pszczołowate
Plemię	trzmiele
Rodzaj	trzmiel
Nazwa systematyczna
Bombus

Bombus pascuorum

Trzmiel (łac. Bombus) - rodzaj owadów społecznych z rodziny pszczołowatych, podrodziny Bombinae. Do rodzaju Bombus należą duże owady (do 30 mm), gęsto owłosione, często jaskrawo ubarwione, ale zwykle z przewagą czerni, lub też całkiem czarne. Trzmiele żyją w koloniach, a ich życie przypomina nieco życie pszczół. Są bardzo wydajnymi zapylaczami, w ciągu dnia otwierają kilka tysięcy kwiatów. Budowa aparatu gębowego pozwala im zapylać rośliny niedostępne dla pszczół na przykład lucernę czy naparstnicę. Żerują już przy temperaturze 10°C. Latają od początku kwietnia do końca września. Jako pierwsze z zimowego snu budzą się trzmiel gajowy, leśny, ziemny i wrzosowiskowy. Pierwszą czynnością po zimowym śnie jest wyszukanie miejsca na gniazdo. W zależności od gatunku wybierają takie miejsca jak podziemne nory, zakamarki w budynkach, kępy suchych traw, gruzowiska. W strefie umiarkowanej i tropikalnej trzmiele zakładają stałe kolonie.

Gniazdo trzmieli składa się z części zewnętrznej - zbudowanej z suchej trawy, mchu i tym podobnych budulców często wzmacnianych woskiem, oraz części wewnętrznej gdzie samica matka buduje woskowy garnuszek do którego znosi nektar z kwiatów. Następnie buduje z wosku pierwszą komórkę kolebkę gdzie składa jaja, które ogrzewa ciepłem własnego ciała.

Z jaj lęgną się czerwie (lęg trwa do tygodnia), są intensywnie karmione, a po 2 tygodniach tworzą kokony i przepoczwarzają się. Rozwój od jaja do owada doskonałego trwa od 28 do 36 dni.

Z jaj składanych od początku wiosny do połowy lata lęgną się robotnice pomagające matce w rozbudowie gniazda i spełniające w nim wszystkie funkcje opiekuńcze. Pierwsze osobniki z racji mniejszej ilości pokarmu są nieco mniejsze od wylęgających się później. Od sierpnia lęgną się samce, które odżywiają się pyłkiem kwiatowym, a na końcu młode samice. Liczebność trzmieli skupionych przy jednym gnieździe wzrasta najczęściej do 100 osobników. Jesienią robotnice, samce, a także stare samice giną zaś młode samice zimują i wiosną zakładają własne rody.

W Polsce występuje około 30 gatunków należących do tego rodzaju, z czego najpospolitszymi są: trzmiel ziemny, trzmiel polny, trzmiel łąkowy, trzmiel kamiennik i inne.

Trzmiele prawie nigdy nie atakują ludzi. Są bardzo łagodne. Najczęściej przy spotkaniu z człowiekiem uciekają. Przyduszone mogą lekko użądlić. Nie pozostawiają żądeł w skórze, dlatego ilość przekazanego jadu jest mała.

[edytuj] Polskie trzmiele

Trzmiel ciemnopasy (Bombus ruderatus)
Trzmiel czarnopaskowy (Bombus schrenecki)
Trzmiel drzewny lub parkowy (Bombus hypnorum)
Trzmiel gajowy (Bombus lucorum)
Trzmiel grzbietoplamy (Bombus maculidorsis)
Trzmiel kamiennik (Bombus lapidarius)
Trzmiel kołnierzykowy lub wielki (Bombus magnus)
Trzmiel leśny (Bombus pratorum)
Trzmiel ogrodowy (Bombus hortorum)
Trzmiel olbrzymi (Bombus fragrans)
Trzmiel ozdobny (Bombus distinguendus)
Trzmiel paskowany (Bombus subterraneus)
Trzmiel rdzawoodwłokowy (Bombus pomorum)
Trzmiel różnobarwny (Bombus soroeensis)
Trzmiel rudonogi (Bombus ruderarius)
Trzmiel rudoszary (Bombus sylvarum)
Trzmiel rudy (Bombus pascuorum)
Trzmiel schrencka (Bombus schrencki)
Trzmiel stepowy (Bombus laesus)
Trzmiel szary (Bombus vateranus)
Trzmiel sześciozębny (Bombus wurfleini)
Trzmiel wąskopaskowy lub zamaskowany (Bombus cryptarum)
Trzmiel wielkooki (Bombus confusus)
Trzmiel wrzosowiskowy lub tajgowy (Bombus jonellus)
Trzmiel wschodni (Bombus semenoviellus)
Trzmiel wysokogórski (Bombus pyrenaeus)
Trzmiel wyżynny (Bombus mesomelas)
Trzmiel zachodni (Bombus cullumanus)
Trzmiel ziemny (Bombus terrastris)
Trzmiel zmienny (Bombus humilis)
Trzmiel żółty (Bombus muscorum)

[edytuj] Zagrożenia dla trzmieli

W ciągu ostatnich lat liczba trzmieli zmniejszyła się o około 90%. Najbardziej zagraża im głód, chemizacja rolnictwa i degradacja środowiska. Stosowanie herbicydów niszczy rośliny kwietne, a preparaty owadobójcze trują wiele pożytecznych owadów, w tym również trzmiele. Znikają uprawy koniczyny, łubinu, komonicy i lucerny, które są bazą pokarmową tych owadów. Następuje również zanik kwiecistości - zmniejszanie się różnorodności kwiatowej. W przydomowych ogrodach sadzi się coraz mniej kwiatów, zastępując je mniej czasochłonnymi iglakami. Problemem jest zmniejszanie się obszarów stanowiących miejsca lęgowe. Duża ilość gniazd, szczególnie na polach, niszczona jest przez ludzi, usuwa się martwe drzewa czy kłody, które mogą być schronieniem dla niektórych gatunków trzmieli. Wypalanie wiosną traw i nieużytków powoduje spalenie wielu trzmielich gniazd. Trzmiele mają również dużo wrogów naturalnych wśród ptaków (srokosz, gąsiorek, trzmielojad), ssaków, pasożytów i drapieżców owadzich, a także bakterii, nicieni i wirusów.