Układ fagocytarny
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Układ fagocytarny, dawniej nazywany układem siateczkowo-śródbłonkowym (ang. reticuloendothelial system, RES), jest to układ fagocytów jednojądrzastych. Tworzą go komórki wywodzące się z mezenchymy i jest on w ścisłej kontroli z układem immunologicznym. Komórki te pełnią funkcje obronne i pełnią znaczącą rolę w procesach fizjologicznych metabolizm. Wszystkie komórki układu powstają z pierwotnych komórek stem szpiku kostnego. W szpiku różnicują się wszystkie komórki układu krążenia, tzn trombocyty, erytrocyty i leukocyty: granularne(eozynofile, bazofile i neutrofile) oraz agranularne(limfocyty i monocyty). Pochodzenie monocytów nie jest do końca wyjaśnione. Mogą powstawać nie tylko z hemoblastów lub promielocytów (pochodzenie hematogenne) lecz także bezpośrednio z komórek tkanki siateczkowej albo jako komórki wyodrębnione z elementów brzeżnych naczyń włosowatych (pochodzenie histiogenne). Z hemoblastów powstają także trombocyty w procesie trombopoezy.
Monocyty mają duże ruchliwe, pofałdowane jądra komórkowe i bardzo drobne ziarnistości cytoplazmy. Dostają się do krwiobiegu na okres 40-80 godzin, po czym opuszczają go poprzez ściany naczyń krwionośnych i wywędrowują do okolicznych tkanek. Tam powiększają się i tworzą makrofagi, pełniące niezbędne funkcje w odporności, ponieważ fagocytują substancje obce i prezentują antygen limfocytom w zakażeniach patogenami. Udział w procesach immunologicznych jest uwarunkowana posiadaniem receptorów dla antygenów na powierzchni błony komórkowej, co stanowi początek ich rozpoznania przez komórki immunologicznie kompetentne. Funkcja komórek należących do układu makrofagów polega także na zdolności czynnego ruchu(dzięki wypustkom cytoplazmatycznym-pseudopodiom) i fagocytozy. Z pożeraniem innych (obcych, zniszczonych lub własnych zużytych komórek) wiąże się zdolność koloidopeksji. Koloidopeksja, to zdolność wychwytywania zbędnych ciał koloidowych, znajdujących się w płynach tkankowych, krwi i limfie. Makrofagi potrafią przekształcać ciała białkowe na białka swoiste, neutralizują jady i substancje trujące, odczepiają żelazo z hemoglobiny (w wątrobie) i wytwarzają barwniki żółciowe, np.bilirubinę. Makrofagi ponadto w zakażeniach patogenami produkują mediatory limfokinini, np. interleukinę-1, która stymuluje limfocyty pomocnicze T do pomocy w przekształceniu się limfocytów B w immunoblasty B. Wytwarzają także prostaglandyny, które są pochodnymi kwasów tłuszczowych, a biorą udział w regulacji temperatury. Podwyższona temperatura organizmu (gorączka) ogranicza działalność np. wirusów, ponieważ zmniejsza zawartość żelaza we krwi. Wówczas zapotrzebowanie organizmów chorobotwórczych nie jest zaspokojone na ten pierwiastek, a to może w konsekwencji zakłócić ich metabolizm (tyczy się to bakterii, bo jak wiadomo wirusy nie przeprowadzają własnego metabolizmu).
Do układu fagocytów zalicza się:
- Monocyty we krwi
- Makrofagi tkankowe
- związane z podłożem (osiadłe) ułożone wzdłuż wypustek komórek tkanki siateczkowej różnych narządów, rozmieszczone w śródbłonku naczyń włosowatych typu zatokowego szpiku kostnego, śledziony i wątroby (komórki siateczkowo-śródbłonkowe gwiaździste) oraz występujące w tkance luźnej, czyli histiocyty.
- wolne o dużej zdolności ruchu-w szpiku kostnym, śledzionie, węzłach chłonnych.
- Makrofagi pęcherzykowe w płucach (komórki fagocytarne nabłonka oddechowego)
- Makrofagi jam surowiczych (opłucne i otrzewnowe)
- Komórki fagocytarne układu nerwowego(komórki mezogleju)
- Osteoklasty w tkance kostnej(wg różnych autorów)
Makrofagi mają liczne lizosomy zawierające enzymy hydrolityczne np. fosfataza, arylosulfataza, które rozkładają sfagocytowany uprzednio materiał. Wydzielają interferon, prostaglandyny, interleukinę.
