Śledziona

Z Wikipedii

Schematyczne przedstawienie śledziony od strony jej powierzchni trzewnej.

Śledziona (łac. lien) u człowieka jest największym narządem limfatycznym. Występuje też u innych kręgowców.

Spis treści

1 Topografia śledziony człowieka
2 Funkcje
3 Histologia
4 Unaczynienie
5 Śledziona w stanach patologii
6 Nieprawidłowości rozwojowe
7 Bibliografia
8 Zobacz też

[edytuj] Topografia śledziony człowieka

Topografia śledziony u człowieka (zaznaczona na żółto).

Znajduje się w jamie brzusznej, wewnątrzotrzewnowo, w lewym podżebrzu pomiędzy IX a XI żebrem. Jej długa oś u człowieka w pozycji leżącej biegnie wzdłuż dziesiątego żebra. W pozycji stojącej przód narządu zwrócony w stronę mostka nieco się obniża, ale u zdrowego dorosłego śledziona nigdy nie jest wyczuwalna pod łukiem żebrowym. Wielkość i kształt śledziony w dużej mierze zależą od stopnia wypełnienia jej krwią. Średnio waży około 150 g i mieści około 50 ml krwi, chociaż może jej zmagazynować kilkakrotnie więcej.
Śledziona ma powierzchnię przeponową (facies diaphragmatica lienis), wypukłą, przylegającą do przepony i trzewną (facies visceralis lienis), składającą się z powierzchni żołądkowej (facies gastrica lienis), nerkowej (facies renalis lienis) i okrężniczej (facies colica lienis). Na powierzchni trzewnej śledziony znajduje się zagłębienie, w którym rozgałęziają się naczynia śledzionowe, tzw. wnęka śledziony (hilus lienis).
Śledziona posiada więzadło żołądkowo-śledzionowe (ligamentum gastrolienale) rozciągające się między żołądkiem i śledzioną, więzadło przeponowo-śledzionowe (ligamentum phrenicolienale) łączące śledzionę z przeponą i podtrzymujące narząd od dołu więzadło przeponowo-okrężnicze (ligamentum phrenicocolicum).

[edytuj] Funkcje

Głównym zadaniem śledziony jest wytwarzanie immunoglobulin. Śledziona jest miejscem usuwania defektywnych lub "starych" erytrocytów, krwinek białych oraz trombocytów. W życiu płodowym jest miejscem namnażania erytrocytów. Śledziona może magazynować pewną pulę krwi.

Śledziona nie jest niezbędna do życia, w przypadku jej usunięcia czynność jest przejmowana przez inne narządy (głównie przez wątrobę). Jednakże ludzie pozbawieni śledziony wykazują nieco niższą odporność (dotyczy zwłaszcza dzieci oraz silnych infekcji). Niski wpływ usunięcia śledziony na odpowiedź immunologiczną jest spowodowany głównie tym, że większość antygenów jest filtrowana w naczyniach limfatycznych.

[edytuj] Histologia

Narząd ten jest zbudowany z siateczkowatej tkanki łącznej. Na przekroju poprzecznym widać wysepki miazgi białej, czyli skupiska limfocytów wokół naczyń krwionośnych. Składa się ona z pęcherzyków pierwotnych, zawierających limfocyty, które nie zetknęły się z antygenem, oraz z pęcherzyków wtórnych - komórek prezentujących antygeny i umożliwiających limfocytom B rozpoznawanie antygenu i wytworzenie przeciwciał. Ta część śledziony przynależy do układu limfatycznego. Białe wysepki otacza miazga czerwona. Śledzionę otacza błona surowicza (tunica serosa) i torebka włóknista (tunica fibrosa). Od torebki odchodzą pasma tkanki włóknistej nazywane beleczkami (trabeculae lienis), wchodzące w miąższ narządu w postaci pasm i błon. Beleczki są zbudowane ze sprężystych włókien i komórek mięśni gładkich. Zależnie od ruchów tych ostatnich śledziona może się kurczyć i rozkurczać, zasysając krew lub wypychając ją do krwiobiegu.

[edytuj] Unaczynienie

Śledzionę odżywia tętnica śledzionowa (arteria lienalis) odchodząca od pnia trzewnego, biegnąca w więzadle przeponowo-śledzionowym. We wnęce narządu rozdziela się na sześć lub więcej gałęzi śledzionowych, które biegną w beleczkach śledziony rozpadając się na drobniejsze tętniczki. Żyła śledzionowa (vena lienalis) biegnie razem z tętnicą w więzadle przeponowo-śledzionowym i powstaje we wnęce z połączenia sześciu lub więcej żył wychodzących z beleczek śledziony.

[edytuj] Śledziona w stanach patologii

W niektórych chorobach dochodzi do (niekiedy znacznego) powiększenia śledziony, co określa się jako splenomegalię. Zaburzenia ogólnoustrojowe związane ze splenomegalią określa się jako hipersplenizm. Powiększenie śledziony i w konsekwencji jej martwicę może spowodować amfetamina i jej pochodne.^{[potrzebne źródło]}