Umowa
Z Wikipedii
Umowa (łac. contractus) - w prawie cywilnym to zgodne porozumienie dwóch lub więcej stron, ustalające ich wzajemne prawa lub obowiązki. Według bardziej szczegółowej definicji umowa to stan faktyczny polegający na złożeniu dwóch lub więcej zgodnych oświadczeń woli zmierzających do powstania, uchylenia lub zmiany uprawnień i obowiązków podmiotów składających te oświadczenia woli. Umowy są zawsze co najmniej dwustronnymi czynnościami prawnymi. Występuje jednak wyjątek jednostronny - dotyczy to podpisania weksla.
Oprócz umów w rozumieniu prawa cywilnego istnieją także umowy administracyjne i umowy międzynarodowe. Niniejszy artykuł dotyczy tylko umów cywilnoprawnych.
Spis treści |
[edytuj] Umowa w prawie polskim
Umowy w polskim prawie cywilnym reguluje podgałąź prawa cywilnego zwana prawem zobowiązań, której zasadniczy zrąb znajduje się w księdze trzeciej kodeksu cywilnego. Księga ta zawiera zarówno przepisy regulujące kwestie wspólne dla wszystkich umów - związane z ich zawarciem, ważnością, wykonywaniem itp. - jak i przepisy regulujące konkretne typy umów, najczęściej spotykane w obrocie prawnym, na czele ze sprzedażą. Oprócz umów regulowanych przez prawo zobowiązań jest również kilka typów umów regulowanych przez inne podgałęzie prawa cywilnego: prawo rzeczowe (np. umowa o zniesienie współwłasności, umowa o ustanowienie wieczystego użytkowania) i prawo spadkowe (umowa o dziedziczenie, umowa o dział spadku).
[edytuj] Zasada swobody umów
W prawie polskim od 1990 ponownie obowiązuje wywodząca się jeszcze z prawa rzymskiego zasada swobody umów, wyrażona w art. 353¹ Kodeksu cywilnego:
- "strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego"
Oznacza to, że co do zasady strony mogą w ramach swobody umów, nie przekraczając pewnych granic, umówić się o wszystko, co prawo uznaje za podlegające jego uregulowaniom.
Zobacz więcej w osobnym artykule: swoboda umów.[edytuj] Doktrynalny podział umów
Ze względu na obowiązki stron wyróżnia się umowy:
- jednostronnie zobowiązujące (np. umowa darowizny) - tylko jedna osoba jest zobowiązana, a druga uprawniona,
- dwustronnie zobowiązujące (np. umowa pożyczki) - obie osoby są zarówno zobowiązane, jak i uprawnione do określonych czynności, np. obowiązek wydania przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego uzyskania oraz obowiązek zwrotu przedmiotu pożyczki i uprawnienie do jego odzyskania.
Wśród umów dwustronnie zobowiązujących wyróżnia się umowy wzajemne, w których świadczenie jednej ze stron ma odpowiadać świadczeniu drugiej strony (być jego ekwiwalentem). Przykładem tego typu umów jest np. umowa sprzedaży, w której jedna ze stron zobowiązuje się przenieść własność rzeczy, a druga strona zobowiązuje się w zamian za to zapłacić odpowiednią cenę.
Umowy dzielą się ponadto na:
- nazwane - uregulowane w Kodeksie cywilnym lub innych ustawach (np. sprzedaż, pożyczka, użyczenie, przewóz)
- nienazwane - tworzone na zasadzie swobody umów (np. franczyza, factoring, timeshare).
[edytuj] Forma umowy
Prawo może uzależniać skutki prawne umowy od zawarcia jej z zachowaniem określonej formy. Ze względu na formę wyróżnia się umowy zawarte:
- w drodze czynności konkludentnych - takich, które nie mogą być uznane za formę ustną, a są zrozumiałe dla stron umowy. Przykładem może być zamówienie dwóch piw przez podniesienie dwóch palców,
- ustnie,
- w formie pisemnej,
- w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem podpisu,
- w formie pisemnej z urzędowym potwierdzeniem daty,
- w formie aktu notarialnego,
- w formie przewidzianej ustawą szczególną,
- inne, nie występujące w prawie polskim.
Co do zasady przy zawieraniu umów nie jest wymagane zachowanie szczególnej formy, jednakże istnieją liczne wyjątki od tej zasady (np. w prawie polskim umowa przenosząca własność nieruchomości wymaga dla swej ważności formy aktu notarialnego).
Zobacz również: Forma czynności prawnych
[edytuj] Rodzaje umów
- umowa adhezyjna
- umowa kauzalna
- umowa konsensualna
- umowa losowa
- umowa mieszana
- umowa nazwana
- umowa nienazwana
- umowa nieodpłatna
- umowa odpłatna
- umowa realna
- umowa rozporządzająca
- umowa wzajemna
- umowa zobowiązująca
[edytuj] Umowy regulowane przez Kodeks cywilny
- umowa sprzedaży
- umowa zamiany
- umowa dostawy
- umowa kontraktacji
- umowa o dzieło
- umowa o roboty budowlane
- umowa najmu
- umowa leasingu
- umowa użyczenia
- umowa pożyczki
- umowa rachunku bankowego
- umowa zlecenia
- umowa agencyjna
- umowa komisu
- umowa przewozu
- umowa spedycji
- umowa ubezpieczenia
- umowa przechowania
- umowa składu
- umowa spółki
- umowa poręczenia
- umowa darowizny
- umowa renty
- umowa adhezyjna
- umowa o dożywocie
- umowy w zakresie czynności bankowych
[edytuj] Umowa o pracę
Zobacz: umowa o pracę
[edytuj] Zobacz też
