Włodzimierz Krzyżanowski

Z Wikipedii

Włodzimierz Bonawentura Krzyżanowski herbu Świnka (ur. 8 lipca 1824, zm. 31 stycznia 1887) – polski i amerykański generał, polityk, pierwszy amerykański administrator Alaski.

Spis treści 1 Przed emigracją 2 W służbie Stanów Zjednoczonych 3 Legenda 4 Bibliografia 5 Linki zewnętrzne 6 Przypisy

[edytuj] Przed emigracją

Krzyżanowski urodził się w Rożnowie. Jego ojciec i dwaj wujowie walczyli o polską niepodległość w wojsku napoleońskim. Jego brat walczył w powstaniu listopadowym w 1830. W 1846 wyemigrował z Polski by uniknąć aresztowania za działalność polityczną. Udał się do Hamburga, skąd popłynął do Nowego Jorku. Siostrą jego ojca była matka Fryderyka Chopina^[1].

[edytuj] W służbie Stanów Zjednoczonych

Krzyżanowski pracował jako inżynier w Wirginii. Odegrał istotną rolę w promowaniu budowy kolei amerykańskiej na zachód. W Waszyngtonie zaciągnął się do wojska w dwa dni po ogłoszeniu naboru przez prezydenta Abrahama Lincolna. Założył oddział polskich emigrantów, który był jednym z pierwszych w wojsku unionistów. Krzyżanowski przeniósł swój oddział do Nowego Jorku gdzie kontynuował rekrutację emigrantów i szybko został dowódcą 58 Pułku Strzelców Nowojorskich, zarejestrowanego w oficjalnych archiwach armii amerykańskiej jako "Legion Polski" ("Polish Legion").

Krzyżanowski wziął udział w wojnie secesyjnej. Walczył w bitwach: pod Cross Keys w Dolinie Shenandoah, w drugiej bitwie pod Bull Run, pod Chancellorsville, pod Gettysburgiem i pod Knoxville. Prezydent Lincoln awansował go 2 marca 1865 na generała brygady; poprzednie tymczasowe nominacje w 1862 i w 1863, były odrzucone przez senat USA.

Po wojnie Krzyżanowski był jednym z głównych negocjatorów strony amerykańskiej podczas przygotowań do zakupu Alaski. Z drugiej strony – dla Cara Aleksandra II – negocjował baron Edward de Stoeckl.

Zmarł 31 stycznia 1887, w Nowym Jorku. 13 października 1937, w 50. rocznicę jego śmierci, jego szczątki został przetransportowane z wojskowymi honorami z Greenwood Cemetery w Brooklynie, Nowy Jork, na Narodowy Cmentarz w Arlington. Prezydent Franklin D. Roosevelt wygłosił mowę ku jego pamięci transmitowaną przez radio, a prezydent Polski, Ignacy Mościcki, wygłosił swoje wyrazy szacunku w Warszawie.

[edytuj] Legenda

W 2002 roku, podczas uroczystości wręczenia odznaczenia gubernatorowi Alaski Frankowi Murkowskiemu na Kapitolu, ambasador Polski wywołał kontrowersję, stwierdzając, że Włodzimierz Krzyżanowski był pierwszym gubernatorem Alaski. Podczas gdy wielu historyków polsko-amerykańskich oraz polskich i polonijnych stron internetowych podaje tę informację^[2], nie ma ona potwierdzenia w źródłach amerykańskich i powstała najprawdopodobniej na skutek błędnego tłumaczenia pamiętników Krzyżanowskiego. Rzecznik ambasady polskiej, Artur Michalski, przyznał, że ambasada popełniła błąd i stała się ofiarą legendy. Nie ulega wątpliwości, że Krzyżanowski był urzędnikiem rządu federalnego na terenie Alaski, jednak dokładna natura jego stanowiska jest nieznana.^[3]

[edytuj] Bibliografia

• Eicher, John H., & Eicher, David J.: Civil War High Commands, Stanford University Press, 2001, ISBN 0-8047-3641-3

[edytuj] Linki zewnętrzne

Polacy na Alasce

Przypisy