Wanda Landowska
Z Wikipedii
Wanda Landowska (ur. 5 lipca 1879 w Warszawie, zm. 16 sierpnia 1959 w Lakeville, USA) – polska klawesynistka, pianistka, kompozytorka, jedna z najsłynniejszych klawesynistek świata. Urodziła się jako żydówka, ale jej rodzice, adwokat Marian Landowski i matka Ewelina, ochrzcili się wraz z nią w roku 1892.
Lekcje fortepianu pobierała od czwartego roku życia. Studiowała u Aleksandra Michałowskiego w konserwatorium w Warszawie, które ukończyła w 1891. W latach 1893-1897 w Berlinie studiowała kompozycję u Henryka Urbana - nauczyciela m.in. Ignacego Paderewskiego. Jej kompozycje są dziś zapomniane, ale w w początjach XX wieku budziły pewne zainteresowanie. Tym bardziej, że Landowska - jako pierwsza wśród polskich kompozytorek - pisała w stylu nowoczesnym, a nie tradycyjnym, co było typowe w środowisku komponujących pań. [1]
W 1899 roku poznała Henryka Lwa, polskiego pisarza i etnografa, który pomógł jej przy pisaniu książki Musique ancienne i z którym wzięła ślub w Paryżu w 1900. Sam związek z Henrykiem miał dla Landowskiej charakrer drugoplanowy. Sama zatrudniła pokojówke, która stała się zarazem kochanką męża. Taki układ im odpowiadał, jako że Landowska była orientacji homoseksualnej.
W Paryżu podjęła się trudnego zadania odrodzenia muzyki renesansowej i barokowej, skupiając się na grze na klawesynie, wówczas całkowicie zapomnianym. Grała na współczesnym instrumencie zbudowanym w 1912 przez firmę Pleyel, częściowo na podstawie modeli zachowanych w muzeach.
W 1913 została zaangażowana do berlińskiej szkoły Hochschule für Musik, gdzie otworzyła pierwszą na świecie klasę gry na klawesynie. Koncertowała często w Ameryce i Europie. W lipcu 1927 we Francji, w Saint-Leu-la-Forêt założyła L'Ecole de Musique Ancienne (szkołę muzyki dawnej). W latach trzydziestych poznała Denise Restout, która stała się jej życiową partnerką. W 1939 wraz z Restout uciekły na południe Francji, a w 1941 do USA. Tam Landowska koncertowała, dawała lekcje i kontynuowała pracę nad nagraniami. Na fortepianie nagrywała dzieła Mozarta i Haydna, na klawesynie Bacha. Zmarła 16 sierpnia 1959 roku w Lakeville w Connecticut, USA.
Wanda Landowska wychowała wielu wybitnych interpretatorów dzieł dawnych mistrzów, do najwybitniejszych należeli: J. Iturbi, C. Curzon, R. Kirkpatrick, R. Gerlin, M. Trombini-Kazuro, J. Wysocka-Ochlewska, E. Altberg i A. Weissenberg.
Była także autorką książek poświęconych muzyce dawnej oraz problemom jej wykonawstwa.
[edytuj] Ciekawostka
Decyzją Międzynarodowej Unii Astronomicznej jeden z kraterów na Wenus został nazwany Landowska na cześć Wandy Landowskiej.
[edytuj] Zobacz też
- Kazimierz Flatau – klawesynista polski, uczeń Landowskiej
