Wielka Albania
Z Wikipedii
Wielka Albania to ruch polityczny we współczesnej historii narodu albańskiego, dążący do zjednoczenia wszystkich etnicznych Albańczyków w obrębie jednego państwa. Termin ten jest równoważny z określeniem w języku albańskim Shqipëria e Madhe, używanym raczej rzadko, głównie w tłumaczeniach.
Spis treści |
[edytuj] Korzenie idei
Przed wojnami bałkańskimi na początku XX wieku Albańczycy byli jednym z narodów imperium ottomańskiego. Istniały cztery zamieszkane przez nich wilajety: Janina (dziś Ioannina w Grecji), Manastir (Bitola w dzisiejszej Macedonii), Kosowo ze stolicą w Skopje i Shkodra.
Albański ruch niepodległościowy pojawił się około 1878 roku wraz z powstaniem tzw. ligi z Prizren, miasta znajdującego się na terytorium, które w 1912 r. zostało zaanektowane przez Serbię. Celem ligi była kulturowa i polityczna autonomia Albańczyków, ale w ramach imperium ottomańskiego. Jednak Osmanowie nie byli przygotowani na spełnienie albańskich żądań. Paradoksalnie, wzmocniło to ligę, która w krótkim czasie przekształciła się w ruch narodowy.
W 1913 roku, gdy granice Albanii zostały wstępnie określone, Serbia nie otrzymała dostępu do morza, ale zajęła terytoria znane dzisiaj jako Kosowo, zamieszkane w dużym stopniu przez Albańczyków. Niepodległa Albania nie obejmowała swoim terytorium wszystkich ziem zamieszkanych przez etnicznych Albańczyków. To spowodowało wielką frustrację pomiędzy nimi i żądania zjednoczenia tych ziem w jednym państwie.
W czasie II wojny światowej, wraz z upadkiem Jugosławii w 1941 roku, Włosi przekazali część władzy nad ziemiami zamieszkanymi przez etnicznych Albańczyków w ręce marionetkowego rządu albańskiego. Wielka Albania zawierała w sobie Kosowo, Epir, część Macedonii oraz inne tereny podbite przez wojska państw Osi.
Obecne dywagacje na temat przyszłości Kosowa i jego prawdopodobnej niepodległości mogą być uważane za pewien sukces w dążeniach do stworzenia Wielkiej Albanii. Niemniej jednak ONZ stwierdziła, iż jeżeli Kosowo stanie się niepodległym państwem, jego aneksja przez inny kraj nie będzie możliwa.
[edytuj] Tereny zamieszkane przez etnicznych Albańczyków
- Albania
- Kosowo
- Dolina Preševo (w języku albańskim Lugina e Preshevës albo Kosova Lindore) w południowej Serbii
- w Grecji
- południowy Epir (po II wojnie światowej wielu Albańczyków w greckim Epirze zostało z niego wygnanych, co było pokłosiem kierowanych pod ich adresem oskarżeń o "kolaborację z wrogiem" (najpierw z Włochami, a później z komunistami). Tamtejsi Albańczycy nazywają siebie Çam lub Cham, od albańskiego słowa oznaczającego Epir: Çamëria. Wielu z nich stara się o odszkodowania za mienie zajęte przez Greków. Z powodu raczej zdecydowanej polityki rządu greckiego względem mniejszości narodowych, wielkość tej społeczności jest trudna do ustalenia. Większość Albańczyków Çam zostało zmuszonych do opuszczenia Grecji po II wojnie światowej, wielu z nich zginęło podczas greckiej wojny domowej. W dzisiejszych czasach w nadmorskich okolicach żyje jednak stosunkowo wielu Albańczyków, którzy imigrowali po upadku komunistycznego reżimu Envera Hodży w końcu lat 80.)
- zachodnia część Macedonii
- południowa i wschodnia Czarnogóra
[edytuj] Polityczne wykorzystanie koncepcji
Albańscy politycy stosunkowo często używali koncepcji Wielkiej Albanii w celu odwrócenia uwagi wyborców od poważniejszych problemów, takich jak trudna sytuacja ekonomiczna, ubóstwo czy bezrobocie. To dawało im głosy w czasie wyborów, jednocześnie wywołując niepokój w graniczących z Albanią krajach. Szczególne kontrowersje wywoływało np. umiejscowienie Ioanniny, jednego z największych greckich miast na fikcyjnych mapach przedstawiających Wielką Albanię. Z drugiej strony, niealbańscy politycy i liderzy innych mniejszości narodowych wykorzystują tę ideę w celu szerzenia nienawiści etnicznej i strachu przed polityczną działalnością państwa albańskiego (dzieje się tak przede wszystkim w Macedonii, Grecji i Serbii).
Christopher Hill, ambasador w Macedonii, powiedział m.in. "Spędziliśmy lata 90. martwiąc się o Wielką Serbię. To już skończone. Będziemy dobrze spędzać czas w nowym wieku martwiąc się o Wielką Albanię"[1].
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (eng) Albania i Kosovo (Van Christo)
- (eng) Wysoka Albania (M. Edith Durham)
- (eng) Albańskie tożsamości (Antonina Zhelyazkova)
- (eng) Kroniki Kosowa (Dusan Batakovic)
- (eng) Albania: Wielka i Większa (Gary Brecher)
