Wielki Mędromierz

Z Wikipedii


Wielki Mędromierz
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	tucholski
Gmina	Gostycyn
Strefa numeracyjna (do 2005)	52
Kod pocztowy	89-520
Tablice rejestracyjne	CTU
Kościół pw św. Stanisława biskupa

Wielki Mędromierz – wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie tucholskim, w gminie Gostycyn.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

[edytuj] Historia

7 czerwca 1313 – wystawiono pierwszy znany nam dokument w którym wymienia się Wielki Mędromierz (ród Święców kupuje wieś od zakonu krzyżackiego)

1356 – wielki mistrz Winrich von Kniprode nadaje wieś Mikołajowi Grzeli (wieś liczy wtedy ok. 1054 h)

1382 – komtur tucholski Henryk von Bollendorf odkrywa, że Wlk. Mędromierz powiększył się o ok. 136 h (prawdopodobnie wycięto okoliczne lasy)

1383 – w dokumencie wystawionym przez wielkiego mistrza Konrada Zollnera von Rotenstein nadającym sporo ziemi nie jakiemu Peczowi wspomina się o daninie na bakałarza co może oznaczać istnienie już w tamtym czasie szkoły we wsi

1565 – inwentarz starostwa tucholskiego (wieś należała do króla) wymienia m.in. 15 gburów (gospodarzy), którzy gospodarzyli wtedy w Wlk. Mędromierzu a w 1570 podobny dokument wspomina o istnieniu we wsi karczmy

1604 Jędrzej Tyzik kupuje sobie we wsi ok. 68 h ziemi wolnej od pańszczyzny (lemaństwo), jednak potwierdzenie transakcji (zawartej ze starostą) uzyskuje dopiero w 1635 r. u króla Władysława IV.

1653 protokół z wizytacji biskupa Trebnica informuje o kościele św. Stanisława biskupa i pożarze plebani po którym proboszcz przeniósł się do Jeleńcza.

1664 Lustracja z tego roku podaje, iż wieś stanowiła obszar 60 włók (ok. 960 h) z tego 8 włók należy do sołtysa (ok. 128 h) 4 do plebanii (ok. 64 h) i do lemana 4 włóki. Dodatkowo podaje, że kościół jest pod patronatem królewskim.

1665 król Jan Kazimierz potwierdza przywilej dla Jędrzeja Tyzika (z 1635 r.), Janowi Chylewskiemu.

1681 znany ówczesny poeta Jan Andrzej Morsztyn (będący m.in. starostą tucholskim) nadaje w dożywotnie użytkowanie jeszcze ok. 51 h Janowi Chylewskiemu.

1700 podobne nadanie otrzymuje od starosty Kazimierza Bielińskiego Maciej Szczepański (potwierdzenie przywileju 21 lutego 1701 r. w Warszawie).

1706 na 40 lat Wlk. Mędromierz przechodzi w prywatne ręce (Kazimierza i Konstancji Garczyńskich) jako zastaw za pożyczkę.

1752 przeprowadzono remont dachu drewnianego wtedy kościoła.

1763 kolejny przywilej dla naszego mieszkańca; tym razem król August III potwierdza lemaństwo Wawrzyńca Szamockiego.

1767 z wizytacji biskupa Mathego dowiadujemy się, że zabudowania plebani już są odbudowane, ale proboszcz nadal dojeżdża z Jeleńcza. Kościelnymi są wtedy Antoni Wysocki i Piotr Żmichowski. Wielki Medromierz zamieszkiwało wtedy 242 ludzi.

1822 pierwsza (nie budząca żadnych wątpliwości) wzmianka o szkole (25 listopada) mówi o dostarczeniu szkole drewna opałowego.

1866 w szkole uczy się 86 dzieci (także ze Świtu).

1868 nasza wieś liczy ok. 1300 h, 170 domów (z tego 90 mieszkalnych) w których mieszka 562 ludzi (449 katolików i 34 ewangelików).

1929 w tym roku odnotowano u nas 500 mieszkańców wśród, których największymi właścicielami ziemskimi byli: Behrendt P. (62 h), Kloska J. (68 h), Kłosowska Maria (124 h), Okonek F. (62 h), Papenfuss J. (77 h). Prócz rolników we wsi mieszkali i pracowali rzemieślnicy: kołodziej (Starzyński J.), kowal (Rink P.), krawiec (Rink St.), rybak (Szymański W.), szewcy (Ciborowski A. i Żmich J.) oraz właściciele zajazdu (Maćkowski K. i Starzyński A.).

1931 Wieś liczy 591 mieszkańców.

1935 Szkoła w której uczy jeden nauczyciel (Cyryl Chylewski) liczy 71 uczniów. Uczą się oni w 2 salach lekcyjnych.

1939 kierownik szkoły w Wielkim Mędromierzu Cyryl Chylewski zostaje rozstrzelany przez hitlerowców w Rudzkim Moście.