Wiera Gran

Z Wikipedii

Wiera Gran (właściwie Weronika Grynberg, używała również pseudonimów Sylvia Green, Wiera Green, Mariol, po wyjeździe do Francji znana jako Vera Gran)

Niektóre informacje zawarte w artykule wymagają weryfikacji.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się, jakie informacje budzą wątpliwości.

.(ur. 20 kwietnia 1916 w Rosji, zm. 19 listopada 2007 w Paryżu) - polska aktorka kabaretowa i piosenkarka. Córka Luby i Eliasza Grynbergów. Miała dwie starsze siostry. Rodzina Wiery zamordowana została w Treblince.

[edytuj] Życie i twórczość

Mieszkała w Wołominie do połowy lat 30., następnie przeprowadziła się do Warszawy. Debiutowała piosenką Tango Brazylijskie w kawiarni Paradise w Warszawie (1 lutego 1934 roku). Występowała w teatrze polonijnym Mariana Hemara i Feliksa Konarskiego.

W czasie okupacji występowała w getcie warszawskim, w kawiarni Café Sztuka, jej występy cieszyły sie dużym powodzeniem, a bilety osiągały wysokie ceny. Powodzenie przyniósł jej utwór skomponowany przez Władysława Szpilmana i słowami Władysława Szlengla - Walc Casanova. Z getta uciekła przy pomocy męża Kazimierza Jezierskiego. Następnie brała udział w akcji zwanej "Hotel Polski"^[1], tzn. sprzedawała ukrywającym się po aryjskiej stronie Warszawy Żydom paszporty państw Ameryki Poł. Pod koniec wojny ukrywała się w podwarszawskich Babicach.

Po wojnie występowała przed mikrofonami Polskiego Radia. Wtedy dokonała nagrania utworu Walc Casanova dla archiwum radiowego. Później została oskarżona o kolaborację z Gestapo m.in. przez Jonasa Turkowa i innych. Władysław Szpilman^[2] zeznał, że słyszał o jej współpracy z Niemcami. W 1947 sprawą zajął się Sąd Obywatelski przy Centralnym Komitecie Żydów Polskich. Osadzona w areszcie śledczym w Warszawie została zwolniona w 1949 i wyemigrowała w 1950 roku do Izraela. Tam oskarżona ponownie o współpracę z Niemcami w czasie II wojny światowej m.in. przez Adolfa Bermana, była nadal bojkotowana i zmuszona do wyjazdu w listopadzie 1950 do Paryża. Proces rehabilitacyjny przed Sądem Najwyższym w Tel Awiwie w 1971 Wiera Gran według własnych informacji wygrała. Inne źródła podają, że proces został umorzony w 1982 roku^[3]. Współpracowała, jak podawała, z Charlesem Aznavourem. W 1965 przyjechała do Polski na koncerty i nagrała płytę długogrającą, a także dokonała ponownego nagrania pod kierunkiem Władysława Szpilmana jego kompozycji "Walc Casanova" dla potrzeb Polskiego Radia.

W swoim pamiętniku "Sztafeta oszczerców", wydanym samodzielnie w Paryżu dopiero po śmierci jej oskarżycieli w 1980 roku, Wiera Gran oskarżyła w nim Jonasa Turkowa o współpracę z Gestapo.

Udzieliła Polskiemu Radiu wywiadu, który nagrał w jej mieszkaniu Jerzy Płaczkiewicz.

Jej szlagierami były: List (muz. Eddy Courts), Wir tańca nas porwał, Gdy odejdziesz, Trzy listy, Fernando, Ciemna dziś noc (rosyjskie tango z polskim tekstem Juliana Tuwima), Varsovie de mon enfance, Ma Patrie, Mazowiecki wiatr.

Postaci Wiery Gran poświęcona jest powieść Remigiusza Grzeli "Bądź moim Bogiem" (WAB, 2007).

Krakowski rabin Aaron Halberstam jest wykonawcą jej testamentu ^[4]

[edytuj] Zobacz też

Polskie tango 1929-1939 - płyta CD opracowana przez Jerzego Płaczkiewicza

[edytuj] Bibliografia

Sztafeta oszczerców: Autobiografia Paryż 1980
Jonas Turkow, O levante do gueto de Varsovia / Jonas Turkow; tradução, Ayala Ehrlich. - São Paulo: Federação Israelita do Estado de São Paulo, 1975 oryg. publikowany w Mifaley Tarbut ve-Hinukh Tel Aviv 1969
Ryszard Marek Groński, Proca Dawida. Kabaret w przedsionku piekieł, Muza 2007
Remigiusz Grzela, Bądź moim Bogiem, WAB 2007
Życie surowo wzbronione, Antoni Marianowicz
Aksamitny głos gwiazdy milczy, Wieczór, Warszawa 30.11.1947
Zbrodniarka oskarża, Jacek E. Wilczur, Prawo i Życie, Warszawa 1977