Wisznuizm
Z Wikipedii
Wisznuizm (nazywany czasami niepoprawnie spolszczoną nazwą wajsznawizm) - gałąź hinduizmu, w której Wisznu lub jeden z jego awatarów wielbiony jest jako Bóg. Najpopularniejszą religią wisznuicką jest krysznaizm.
W ramach wisznuizmu powstało wiele szkół, ale wszystkie opierały się na autorytecie Bhagawad Gity oraz Bhagawatapurany. Do największych teoretyków wisznuizmu zalicza się: Ramanaudźę, Nimbarkę, Madhwę, Wallabhę i Ćajtanję.
Spis treści |
[edytuj] Wierzenia
Wisznuizm zakłada realność istniejącego świata dzieląc go na dwie części: duchową i materialną. Dusze będąc częścią świata duchowego na skutek swoich pragnień znalazły się w świecie materialnym i zostały zmuszone do uznania panujących tu zasad (dostały się pod wpływ iluzorycznej mocy Wisznu - Maji). Konsekwencją tego jest uczestniczenie w cyklu samsary, a więc nieprzerwane doświadczanie narodzin, starości, chorób i śmierci. Sposobem na powrót do świata duchowego jest bhakti joga.
Innym elementem wisznuizmu jest wiara w wielokrotne inkarnowanie Boga, wg Bhagawad Gity - zawsze w czasach bezbożności, zaniku praworządności i zasad religijnych. Kryszna (awatara Wisznu) mówi w Gicie: "Zawsze, kiedy tylko i gdzie tylko zamierają praktyki religijne, o potomku Bharaty, i zaczyna szerzyć się bezbożność – wtedy zstępuję osobiście." (Bhagawad Gita, rozdział 4, werset 8).
[edytuj] Dogmaty wisznuickie
- Bhagawatam stanowi naturalny komentarz do Wedanta sutry i jest najwyższym źródłem zdobywania wiedzy
- antaranga śakti dzieli się na sandhini śakti, samwit śakti i hladini śakti
- bhakti nie jest tylko medytacją czy kultem świątynnym, ale miłosnym oddaniem dla Kryszny przejawionym jako bhadźana (wielbienie) lub sewa (służba) i nie kończy kończy się po osiągnięciu wyzwolenia (moksza). Mokszy nie można osiągnąć bez bhakti.
- kulminacją bhakti jogi jest prema - najwyższy etap miłosnego uniesienia wobec Kryszny, a nie wyzwolenie (moksza)
- całkowite podporządkowanie (prapatti) jest jednym z podstawowych elementów bhakti
- status wisznuity czy bhakty jest nadrzędny wobec warny i aśramy
- istnieje dwanaście rodzajów związku z Bogiem (rasa) - 5 podstawowych i 7 drugorzędnych
W przypadku Gaudija wisznuitów bardzo istotne są jeszcze następujące punkty:
- Ćajtanja Mahaprabhu jest połączoną formą Radhy i Kryszny i tym awatarą Boga pojawiającą się w kali judze. Jego misją jest upowszechnianie premy (miłości do Boga)
- najwyższymi obiektami kultu są formy Radhy i Kryszny
[edytuj] Szkoły wisznuickie
Wisznuizm ma cztery gałęzie (samradaje):
- Rudra samradaja (znana także jako: Śiwa sampradaja, Wisznuswami samradaja, Wallabha sampradaja) głosząca filozofię śuddhadwajta-wada (oczyszczony monizm) (Wallabha).
- Brahma sampradaja (znana także jako: Madhwa sampradaja) głosząca filozofię śuddha-dwajta-wada (oczyszczony dualizm) (Madhwa). Sampradaja ta ma odgałęzienie:
- aćintja-bhedabheda-tattwa (niepojęta jedność i rozdzielność) (Ćajtanja)
- Śri sampradaja (znana także jako: Ramanudźa sampradaja, Lakszmi sampradaja) głosząca filozofię waśisztadwajta-wada (szczególny monizm) (Ramanudźa)
- Kumara sampradaja (znana także jako: Nimbarka sampradaja, Nimbaditja sampradaja, Sanakadi sampradaja) głosząca filozofię dwajtadwajta-wada (monizm i dualizm) (Nimbarka).
Na Zachodzie najbardziej znanymi przedstawicielami wisznuizmu są członkowie Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny i Gaudija Math należący do gaudija wisznuizmu - nurtu Brahma sampradaji.
[edytuj] Święte miejsca
- Vrindavan (Uttar Pradeś, Indie) - miejscowość nad rzeką Jamuną - miejsce dziecięcych przygód Kryszny
- Mathura (Uttar Pradeś, Indie) - miasto narodzin Kryszny
- Wzgórze Gowardana (Uttar Pradeś, Indie) - góra, którą Kryszna podniósł i użył niby parasola, by uchronić pasterzy i krowy przed ulewnym deszczem
- Kurukszetra - miejsce wielkiej bitwy (Wojna Kurukszetra) między Pandawami a Kaurawami, przed którą Kryszna wygłosił Bhagawad Gitę
- Dźagannatha Puri (Orisa, Indie) - świątynia w mieście Puri poświęcona Dźagannathowi (Panu Świata), jednej z form Kryszny. Corocznie odbywa się tam wielki Festiwal Wozów (Ratha Jatra)
- Ajodhja (Uttar Pradeś, Indie) - miasto narodzin Ramy, w którym corocznie odbywa wielodniowy festiwal ku jego czci
[edytuj] Główne święta
- Dżanmastami - święto obchodzone w sierpniu lub we wrześniu upamiętniające narodziny Kryszny
- Gowardhana Pudźa - obchodzone na początku listopada na pamiątkę podniesienia przez Krysznę wzgórza Gowardana i uchronienia w ten sposób pasterzy przed gniewem Indry i zesłanym przez niego ulewnym deszczem
- Rama Nawami - święto obchodzone w marcu, w dniu narodzin Ramaczandry (Ramy), wzoru władcy i rycerza, a także inkarnacji Kryszny
- Ratha Jatra (Festiwal Wozów) - najstarszy festiwal i święto religijne na świecie obchodzone w lecie
- Gaura Purnima - marcowe święto obchodzone przez zwolenników Ćajtanji na pamiątkę jego urodzin
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Polskojęzyczne
- Strona Międzynarodowego Towarzystwa Świadomości Kryszny
- Strona zwolenników Swamiego BV Tripurariego
- Portal polskiej społeczności waisznawa
