Wolontariat
Z Wikipedii
Wolontariat (łac. volontarius - dobrowolny) dobrowolna, bezpłatna, świadoma praca na rzecz innych lub całego społeczeństwa, wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
Wolontariusz to osoba pracująca na zasadzie wolontariatu. Innym określeniem jest ochotnik (choć ten wyraz ma inne znaczenia).
- Określenie bezpłatna - nie oznacza bezinteresowna, lecz bez wynagrodzenia materialnego. W rzeczywistości wolontariusz otrzymuje wynagrodzenie niematerialne: spełnienie swoich motywacji (poczucie sensu, uznanie, podwyższenie samooceny itd.).
- Określenie wykraczająca poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie oznacza, że wolontariatem nie jest każda praca na rzecz innych. Np. pomoc własnej babci nie jest wolontariatem, natomiast pomoc starszej osobie w pobliskim domu starców jest.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
Wolontariat jest zapewne tak stary jak sama ludzkość. Na początku nie miał ram instytucjonalnych, a z czasem zaistniał również w organizacjach: kościelnych, samopomocowych, a wreszcie pozarządowych.
Zasadniczym pojęciem związanym z wolontariatem jest motywacja. Aby dana praca wolontaryjna była pomyślna, zazwyczaj konieczne jest aby zarówno wolontariusz, jak i organizacja z nim współpracująca były świadome motywacji wolontariusza.
Najczęstsze motywacje wolontariuszy:
- chęć zrobienia czegoś dobrego, pożytecznego
- potrzeba kontaktu z ludźmi lub nawiązania nowych znajomości
- potrzeba bycia potrzebnym
- chęć spłacenia dobra, które kiedyś od kogoś się otrzymało
- chęć zdobycia umiejętności i doświadczeń zawodowych i życiowych
- motywacje religijne
Rok 2001 został uznany przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Wolontariatu.
Dzień Wolontariusza - 5 grudnia
[edytuj] Wolontariat w Polsce
Wolontariat w Polsce powojennej zaczął rozwijać się od 1990 r. w licznie powstających od tego roku organizacjach pozarządowych. Szacuje się, że obecnie około dwóch milionów Polaków jest lub bywa wolontariuszami.
Mimo to jednak, wolontariat jest w Polsce zjawiskiem kilkakrotnie mniej powszechnym niż w krajach zachodnich. Wynika to zapewne z trzech przyczyn:
- braku tradycji wolontariatu przekazywanej z pokolenia na pokolenie (przerwa spowodowana okresem PRL)
- częstego ubóstwa, które powoduje, że najpierw trzeba zapewnić bardziej podstawowe potrzeby (np. wyżywienie), a dopiero w drugiej kolejności potrzeby społeczne
- relatywnie niskiej świadomości możliwości działania społecznego w organizacjach pozarządowych.
Do tej pory wolontariat w zasadzie nie istnieje w polskim prawie. Stwarza to duże praktyczne bariery dla rozwoju tej formy pracy. W czerwcu 2003 r. weszła w życie Ustawa o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.
W Polsce istnieje sieć Centrów Wolontariatu, które oprócz promocji tej idei zajmują się:
- pośrednictwem ofert pomiędzy organizacjami a osobami chcącymi zostać wolontariuszami
- przygotowywaniem obydwu tych grup do współpracy.
Często spotykana jest jeszcze opinia, że wolontariuszem mogą być tzw. społecznicy, ludzie "stworzeni" do pomagania innym. Organizacje pozarządowe na podstawie własnych doświadczeń we współpracy z wolontariuszami wyraźnie sprzeciwiają się takiemu stanowisku i przekonują, że wolontariuszem może zostać każdy bez względu na wiek, płeć, poziom zamożności, zawód, wykształcenie, doświadczenie itd. Niezbędne są za to takie cechy jak odpowiedzialność i uczciwość.
[edytuj] Uwagi na temat nazewnictwa
- Nie należy mylić wolontariatu z woluntaryzmem (kierunkiem filozoficznym).
- Określenia społecznik i altruista nie są synonimami wolontariusza, gdyż to pierwsze sugeruje konieczność posiadania specjalnych predyspozycji pozwalających zostać wolontariuszem, a to drugie sugeruje całkowitą bezinteresowność.
- Potoczne określanie mianem wolontariatu pracy za niską płacę nie jest prawdziwe.
- Termin praca społeczna jest w zasadzie tożsamy z wolontariatem, lecz ze względu na złe skojarzenia z czasów PRL nie jest obecnie używany. Negatywne skojarzenia wynikają z tego, że praca społeczna zazwyczaj nie była dobrowolna i często była bezsensowna lub jej cel nie był akceptowany przez wykonujących pracę.
[edytuj] Przykłady
Wiele ogromnych przedsięwzięć społecznych odbywa się na zasadzie wolontariatu. W Polsce najłatwiej zauważyć wolontariuszy Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy i Polskiego Czerwonego Krzyża. Ale wolontariat to nie tylko służenie bliźniemu. To także np. opieka nad zabytkami. Przykładem są tutaj wolontariusze Fundacji Polskich Kolei Wąskotorowych.
Inne przykładowe organizacje i projekty oparte na wolontariacie:
- Amnesty International
- Fundacja Mam Marzenie
- Salezjański Wolontariat Misyjny "Młodzi Światu"
- Międzynarodowy Festiwal Filmowy "Żydowskie Motywy"
- Fundacja Pegasus
a ze świata komputerowego np.:
[edytuj] Linki zewnętrzne
Polskie
- Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie
- Sieć Centrów Wolontariatu w Polsce
- Wolontariat Studencki
- Serwis o wolontariacie na NGO.pl
- Wortal o wolontariacie
- Pomagamy - pismo wolontariuszy
Zagraniczne
- World Volunteer Web
- United Nations Volunteers
- Wolontariat na południu Niemiec - fundacja Fercher von Steinwand e.V.
