Wrażenia i ich rodzaje

Z Wikipedii

Wrażenia i ich rodzaje (psychologia)

Wrażenie jest to najprostszy składnik poznawania rzeczywistości. Zespół wrażeń stanowi podstawę spostrzeżeń, myślenia, przeżyć, działania i planowania biegu życia. Cechami wspólnymi wrażeń są: siła, jakość, czas trwania i cechy przestrzenne.

Rodzaje wrażeń:

1. '''wzrokowe''' Odpowiedzialne za odbiór wrażeń wzrokowych są fale świetlne wpadające do naszego oka. W ich odbiorze istotną rolę spełnia siatkówka, która jest błoną oka wrażliwą na bodźce świetlne. Elementy światłoczułe siatkówki:

-pręciki: odbierają światło o małym natężeniu i nie reagują na różnicę kolorów,

-czopki: reagują na światło o większym natężeniu i są wrażliwe na barwy.

Pręciki i czopki przekazują impulsy do kory mózgowej. Promienie świetlne o różnej długości fali pobudzają różne układy receptorowe, a impulsy są rozpoznawane w mózgu i uświadamiane osobie spostrzegającej fale świetlne. Widzenie barw zależne jest od trzech rodzajów barwników znajdujących się w czopkach (niebieskiej, zielonej, czerwonej).

W odbiorze wrażeń wzrokowych mamy do czynienia z dwoma rodzajami anomii:

- wadliwym lub całkowitym nierozróżnianiem barw: polega głównie na nieodróżnianiu kolorów zielonego od czerwonego i nazywa się daltonizmem,

- złudzeniami optycznymi: powstają na skutek niedokładnego spostrzeżenia przedmiotów lub zjawisk, zdarzeń, sytuacji.

2. słuchowe

Odpowiedzialne za odbiór wrażeń słuchowych są ruchy falowe ciał sprężystych, docierające do ucha człowieka. Głównym narządem odbierającym te wrażenia jest narząd Cortiego, który składa się z trzech kosteczek słuchowych: młoteczka, kowadełka i strzemiączka. Pobudzone prze fale dźwiękowe komórki nerwowe słuchu przetwarzają je na impulsy nerwowe i przesyłają je do różnych miejsc w mózgu, gdzie następuje proces uświadomienia sobie rodzaju i charakteru treści, którą rozróżnia amplituda fal oraz ich częstotliwość.

Uszkodzeniem słuchu jest głuchota, którą dzieli się na trzy podstawowe stopnie: lekką, średnią i ciężką.

3. smakowe

Odpowiedzialne za odbiór wrażeń smakowych są ciała rozpuszczone w ślinie, znajdujące się w jamie ustnej lub na końcu języka. Organem odbiorczym tych wrażeń są brodawki smakowe rozmieszczone na całym języku, na podniebieniu miękkim, w tylnej części gardła oraz niektórych okolicach przełyku. W odbiorze wrażeń smakowych ważną rolę odgrywa także węch. Rozpylone w powietrzu części ciał lotnych, które z prądem powietrza dostają się do jamy nosowej odbierane są przez plamkę węchową, znajdującą się w szczelinie górnej części nosa. Człowiek odbiera i rozpoznaje różne wonie: aromatyczne, kwiatowe, piżmowe, czosnkowe, spalenizny, korzenne, wstrętne, obrzydliwe.

Te dwa receptory współdziałają ze sobą ściśle.

4. dotykowe

Odpowiedzialna za odbiór wrażeń dotykowych jest skóra, która ma liczne zakończenia nerwowe. Człowiek poprzez skórę odczuwa dotyk, nacisk, swędzenie, łechtanie, ból. Spełnia ona również rolę drugich płuc - wydziela produkty rozkładu białka w postaci potu oraz rolę "wabika" dla płci odmiennej. Wrażenia skórne wywołują w świadomości człowieka różnego rodzaju wyobrażenia (ostrości, gładkości, wilgotności, szorstkości, lepkości).

5. termiczne

Odpowiedzialne za odbiór wrażeń termicznych są ciała o różnej temperaturze, w granicach od -10 stopni Celsjusza do +70 stopni Celsjusza. Powierzchnia skóry ma specjalne punkty reagujące na ciepło i zimno. Człowiek poprzez skórę odczuwa gorąco, ciepło, zimno, chłód.

6. stawowe

Wrażenia te odbierane są dzięki ciałkom dotykowym, rozmieszczonym w torebkach stawowych, okrywających nasze stawy (kolanowy, biodrowy, łokciowy, barkowy). Wrażenia stawowe dają człowiekowi możliwość dobrego orientowania się w ułożeniu swoich kończyn i całego ciała, zwłaszcza w ciemności.

7. mięśniowe

Odpowiedzialne za odbiór tych wrażeń są zakończenia nerwowe znajdujące się w ścięgnach. Dzięki temu organowi potrafimy ocenić i porównywać różnego rodzaju ciężary i obciążenia, z którymi mamy do czynienia.

8. równowagi ciała

Organem "utrzymującym" równowagę ciała jest organ znajdujący się w uchu wewnętrznym, zwany błędnikiem błoniastym. Składa się on z trzech przewodów półkolistych, woreczka i łagiewki. Komórki zmysłowe zakończone rzęskami (włoskami) poruszane są przez płyn zwany endolimfą. Ruchy głowy powodują przemieszczanie się endolimfy i poruszanie włosków komórek nerwowych. Powstające impulsy nerwowe stanowią podstawę pobudzenia odpowiedniego pola kodowania równowagi i uświadomienia położenia głowy i całego ciała.

9. ustrojowe

Wrażenia ustrojowe odbierane są z wewnątrz naszego organizmu dzięki rozmieszczonym organom odbiorczym i sygnałowym. Dzięki odbiorowi tych wrażeń poznajemy stan funkcjonalny naszego organizmu jako całości oraz różnego rodzaju dolegliwości: głód, apetyt, przesyt, nudności, zatrucie, duszność, senność, zaparcia, wrażenia seksualne.

[edytuj] Źródło

• Kazimierz Czarnecki, Zbigniew Marten Wybrane zagadnienia psychologii ogólnej i rozwojowej