Wyżyna Olkuska
Z Wikipedii
Wyżyna Olkuska | |
Megaregion | Pozaalpejska Europa Środkowa |
Prowincja | Wyżyny Polskie |
Podprowincja | Wyżyna Śląsko-Krakowska |
Makroregion | Wyżyna Krakowsko-Częstochowska |
Mezoregion | Wyżyna Olkuska |
Wyżyna Olkuska (341.32), inaczej nazywana też Płaskowyżem Ojcowskim lub Płytą Ojcowską jest częścią Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej, leżącą od północy pomiędzy obniżeniem Białej Przemszy i Szreniawy w Bramie Wolbromskiej a Rowem Krzeszowickim na południu. Wschodnią granicę stanowi Dolina Dłubni, natomiast zachodnia przebiega nieregularnie kuestą między Olkuszem i Trzebinią.
Wyżyna Olkuska jest zbudowana z wapieni jurajskich z znacznie rozwiniętymi zjawiskami krasowymi. Powierzchnia jest lekko falista i pokryta jest znaczną warstwą lessów z licznymi ostańcami szczególnie w północnej części. Z form krasowych występują na niej liczne jaskinie, a także mogoty, wywierzyska, doliny krasowe - wąwozy i jary, których dnem płyną potoki, a wejścia do nich stanowią szczególnie ukształtowane bramy np. Brama Bolechowicka. Najbardziej znana to Dolina Prądnika, na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Te, położone w południowej części Wyżyny Olkuskiej, krasowe dolinki o stromych zboczach i przebiegu południkowym, położone po południowej stronie drogi Kraków-Olkusz nazywane są Dolinkami Podkrakowskimi. Są to (kolejno od wschodu):
- Kluczwody
- Bolechowicka
- Kobylańska
- Będkowska
- Szklarki
- Racławki
- Eliaszówki
- i kilka znacznie mniejszych
Góry i wzgórza:
- Bukowiec
- Gierasowa Góra
- Grzybowa Góra
- Góra Krzyżowa
- Góra Debruska
- Góra Kadzielnia
- Góra Lewicki
- Góra Pobaba
- Góra Sołtyska
Powierzchnia: 818 km²
Wysokość: 400-600 m n.p.m.
Najwyższe wzniesienie na Wyżynie Olkuskiej to ostaniec o nazwie Skałka (Grodzisko) na terenie Jerzmanowic (512,8 m n.p.m.), ponad górną częścią Doliny Będkowskiej. Jest to drugie pod względem wysokości wzniesienie na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.
Okolicę Doliny Prądnika porastają głównie lasy liściaste z grabami, dębami i lipami. Występują tu również reliktowe lasy górskie (las jaworowy - Ojców i buczyna karpacka).
Główne miasta:
Rzeki:
Zobacz też:
Wyżyna Częstochowska • Wyżyna Olkuska • Rów Krzeszowicki • Garb Tenczyński